Një ndërfaqe inovative tru-kompjuter (BCI), e fuqizuar nga inteligjenca artificiale, ka rikthyer aftësinë për të folur tek Ann Johnson, një paciente kanadeze që kishte humbur këtë aftësi pas një goditjeje në tru 18 vite më parë. Pajisja reduktoi kohën e përkthimit të sinjaleve nervore nga 8 sekonda në vetëm 1 sekondë, duke e afruar komunikimin me ritmin natyral të bisedës.
Johnson, atëherë 30 vjeç, u paralizua pothuajse plotësisht në vitin 2005 për shkak të sindromës së bllokimit. Deri tani, ajo komunikonte me një sistem gjurmimi të syve me vetëm 14 fjalë në minutë, shumë më ngadalë se shpejtësia natyrale e të folurit. Në vitin 2022, ajo u bë pjesë e një prove klinike të Universitetit të Kalifornisë, Berkeley dhe UCSF, ku studiuesit përdorën një neuroprotezë për të deshifruar aktivitetin nervor të zonës së trurit që gjeneron të folurin.
Sistemi përfshin një implant mbi korteksin motorik të të folurit, i cili regjistron sinjalet kur pacientja përpiqet të flasë. Këto të dhëna përpunohen nga një dekoder i inteligjencës artificiale që i shndërron në tekst, të folur ose në një avatar dixhital që imiton shprehjet e fytyrës. Për ta personalizuar përvojën, studiuesit rikrijuan zërin e Johnson nga një regjistrim i vitit 2004 dhe e pajisën me një avatar që përputhet me pamjen e saj.
Sipas ekipit shkencor, synimi afatgjatë është që këto neuroproteza të bëhen të përdorshme në përditshmëri, duke u bërë pjesë e praktikës klinike standarde. Përmirësimet e ardhshme mund të përfshijnë implante pa tel dhe avatarë fotorealistë për ndërveprime më natyrale.
Ky zhvillim mund të përmirësojë jetën e pacientëve me humbje të të folurit për shkak të goditjes në tru, ALS apo lëndimeve të tjera, duke u dhënë mundësinë të komunikojnë më shpejt dhe më natyrshëm.
Për Johnson, kjo është një kthesë e madhe në jetë. “Dua që pacientët të më shohin dhe të kuptojnë se jeta e tyre nuk ka mbaruar”, u shpreh ajo. Studiuesit besojnë se me ritmin aktual të përparimeve, komunikimi i plotë në kohë reale përmes këtyre pajisjeve mund të bëhet realitet brenda pak vitesh.
