Izraeli dhe grupi militant palestinez Hamasi nënshkruan të enjten një marrëveshje për armëpushim dhe lirimin e pengjeve izraelite, në këmbim të të burgosurve palestinezë, në fazën e parë të iniciativës së Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, për t’i dhënë fund luftës dyvjeçare në Gaza, që ka tronditur Lindjen e Mesme.
Lajmi u prit me gëzim nga të dyja palët, ndërsa sulmet dhe luftimeve intensive gjatë dy viteve të fundit kanë shkaktuar vdekjen e mbi 67,000 palestinezëve dhe kanë mbajtur peng të shumtë izraelitë. Kreu i Hamasit në Gaza në mërgim, Khalil Al-Hayya, deklaroi se kishte marrë garanci nga Shtetet e Bashkuara dhe ndërmjetës të tjerë se konfliktit i ishte dhënë fund, ndërsa qeveria izraelite duhej të ratifikonte marrëveshjen që armëpushimi të hynte në fuqi.
Sipas marrëveshjes, luftimet do të pushojnë, Izraeli do të tërhiqet pjesërisht nga Gaza, dhe Hamasi do të lirojë të gjithë pengjet e mbetura brenda 72 orëve, në këmbim të qindra të burgosurve palestinezë të mbajtur nga Izraeli. Shtëpia e Bardhë njoftoi se Trump beson se kjo marrëveshje do të çojë në “paqe të qëndrueshme”. Përveç kësaj, do të lejohet kalimi i kamionëve me ushqime dhe ndihma mjekësore për të mbështetur civilët, qindra mijëra prej të cilëve janë strehuar në tenda pas shkatërrimeve masive nga forcat izraelite.
Megjithatë, pengesa mbeten. Lista e palestinezëve që do të lirohen ende nuk është finalizuar, dhe Hamasi kërkon lirinë për disa të dënuar të njohur si dhe për qindra persona të ndaluar gjatë sulmit izraelit. Hapat e mëtejshëm të planit 20-pikësh të Trump, përfshirë administrimin e Rripit të Gazës pas përfundimit të luftimeve dhe fatin përfundimtar të Hamasit, nuk janë diskutuar ende.
Kryeministri izraelit Netanyahu përballet me skepticizëm edhe brenda koalicionit të tij. Ministri i Sigurisë Kombëtare, Itamar Ben-Gvir, i ekstremit të djathtë, paralajmëroi se do të votonte kundër marrëveshjes dhe për rrëzimin e qeverisë nëse Hamasi nuk shpërbëhet. Megjithatë, lajmi për përfundimin e luftimeve dhe kthimin e pengjeve u prit me gëzim nga qytetarët.
“Falënderoj Zotin për armëpushimin, fundin e gjakderdhjes dhe vrasjeve. I gjithë Rripi i Gazës është i lumtur,” tha Abdul Majeed Abd Rabbo në Khan Younis. Në Tel Aviv, familjet e pengjeve izraelite, përfshirë Einav Zaugauker, e pritën me emocion lajmin për lirimin e të dashurve të tyre.
Edhe pse sulmet izraelite vazhduan të enjten para hyrjes zyrtare të armëpushimit, intensiteti ishte më i ulët krahasuar me javët e fundit. Ministria e Shëndetësisë e Gazës raportoi për tre palestinezë të vrarë nga zjarr izraelit dhe nëntë të vrarë në 24 orët paraprake, shifra dukshëm më e ulët krahasuar me javët e fundit. Në terren, forcat izraelite po përgatiteshin për tërheqje të pjesshme dhe përdornin granata tymi për të mbuluar lëvizjet e tyre.
Një zëdhënës izraelit njoftoi se armëpushimi do të hynte në fuqi brenda 24 orëve nga miratimi i qeverisë, ndërsa pengjet e mbajtura do të liroheshin brenda 72 orësh. Mendohet se 20 pengje izraelitë janë ende gjallë, 26 të tjerë janë të vdekur, ndërsa fati i dy të tjerëve mbetet i panjohur. Hamasi paralajmëroi se gjetja e trupave të të vdekurve mund të marrë më shumë kohë.
Trump pritet të vizitojë rajonin për të marrë pjesë në ceremoni nënshkrimi në Egjipt dhe për të folur para Knessetit izraelit. Marrëveshja ka marrë mbështetje nga vendet arabe dhe perëndimore dhe shihet si një arritje diplomatike e madhe për presidentin amerikan. Netanyahu e konsideroi marrëveshjen një “sukses diplomatik dhe fitore kombëtare dhe morale për Izraelin”, ndërsa anëtarët e ekstremit të djathtë brenda koalicionit të tij kanë shprehur kundërshtime.
Ky armëpushim dhe marrëveshja për lirimin e pengjeve vijnë pas sulmeve të Hamasit më 7 tetor 2023, që lanë të vrarë rreth 1,200 izraelitë dhe 67,000 palestinezë, duke filluar konfliktin më të përgjakshëm dyvjeçar në Gaza.
