Burimi: Ami Ayalon, Foreign Affairs
Lufta e nisur pas sulmeve të Hamasit më 7 tetor 2023 ka shndërruar Lindjen e Mesme në skenën e një prej konflikteve më transformuese që nga Pranvera Arabe. Megjithatë, pas më shumë se 22 muajsh luftimesh, Izraeli ende nuk ka përcaktuar një qëllim politik për Gazën, duke thelluar një krizë humanitare dhe rrezikuar stabilitetin rajonal. Ndërsa negociatat për armëpushim dështojnë, komuniteti ndërkombëtar, përfshirë Francën dhe Arabinë Saudite, po shtyn për njohjen e shtetit palestinez bazuar në kufijtë e 1967-ës, si e vetmja rrugë për të ndalur katastrofën.
Një Luftë pa Qëllim të Qartë
Pas masakrës së 7 tetorit, Izraeli nisi një fushatë ushtarake për të shkatërruar infrastrukturën terroriste të Hamasit, një objektiv që është arritur kryesisht. Megjithatë, mungesa e një vizioni afatgjatë ka lënë Gazën në kaos, me uri dhe vuajtje të përhapura. Qeveria izraelite, e udhëhequr nga Benjamin Netanyahu, duket e paaftë për të ndryshuar kurs, duke e kthyer luftën nga një përgjigje e justifikuar në një konflikt të padrejtë dhe kundërproduktiv. Kjo ka zhvendosur përgjegjësinë për krizën humanitare nga Hamasi te Izraeli, duke rritur izolimin ndërkombëtar të vendit.
Komuniteti ndërkombëtar po ndërhyn për të mbushur boshllëkun. Franca, Arabia Saudite, Kanadaja dhe Mbretëria e Bashkuara kanë propozuar njohjen e shtetit palestinez deri në shtator, nëse lufta vazhdon. Këto përpjekje, të mbështetura nga rezolutat e OKB-së, synojnë krijimin e dy shteteve përgjatë kufijve të 1967-ës me shkëmbime të negociuara territori.
Ndikimi i Pranverës Arabe dhe 7 Tetorit
Pranvera Arabe e vitit 2010 ndryshoi dinamikat e Lindjes së Mesme, duke dobësuar autokracitë dhe fuqizuar lëvizjet popullore. Kauza palestineze mbetet një pikë unifikuese për grupet rajonale, nga Hezbollahu në Liban te Huthët në Jemen, të mbështetura nga Irani. Sulmet e 7 tetorit sfiduan politikën izraelite të “menaxhimit të konfliktit” dhe supozimet e SHBA-së për normalizimin me shtetet arabe pa adresuar çështjen palestineze.
Marrëveshjet e Abrahamit të 2020-ës, që normalizuan marrëdhëniet mes Izraelit dhe disa vendeve arabe, u bazuan në idenë e gabuar se çështja palestineze mund të anashkalohej. Kjo politikë i dha mundësi Izraelit të zgjeronte vendbanimet në Bregun Perëndimor dhe të dobësonte Autoritetin Palestinez, duke forcuar Hamasin si zëri i vetëm i rezistencës palestineze.
Rruga drejt Zgjidhjes
Izraeli ndodhet në një udhëkryq. Vazhdimi i luftës pa një qëllim politik mund të shkatërrojë traktatet e paqes me Egjiptin dhe Jordaninë, të rrisë polarizimin e brendshëm dhe të nxisë radikalizmin rajonal. Alternativa është një marrëveshje rajonale për një zgjidhje me dy shtete, e mbështetur nga Iniciativa Arabe e Paqes e 2002-ës. Kjo kornizë propozon dy shtete me kufij të 1967-ës, shkëmbime territori dhe njohje të ndërsjellë, duke ofruar legjitimitet për Izraelin dhe shtetësi për palestinezët.
Hapat Konkretë
-
Armëpushimi dhe lirimi i pengjeve: Një armëpushim i menjëhershëm në Gaza dhe lirimi i pengjeve izraelite janë hapi i parë.
-
Qeverisja e përkohshme: Një qeveri teknokratike palestineze, e mbikëqyrur nga SHBA-ja dhe Arabia Saudite, mund të administrojë Gazën, ndërsa një forcë arabe sigurie mban rendin.
-
Rindërtimi i Gazës: Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe mund të udhëheqin rindërtimin, me mbështetjen e organizatave ndërkombëtare.
-
Zgjedhjet dhe negociatat: Brenda 18-24 muajsh, zgjedhjet e mbikëqyrura ndërkombëtarisht mund të krijojnë një qeveri legjitime palestineze për të negociuar një marrëveshje përfundimtare, duke adresuar kufijtë, refugjatët dhe statusin e Jerusalemit.
-
Negociatat me Iranin: Një proces paralel për të frenuar programin bërthamor të Iranit, i koordinuar nga BE-ja, OKB-ja dhe shtetet rajonale, është thelbësor për stabilitetin.
Pse Hamasi Lulëzon në Pashpresë
Sheikh Ahmed Yassin, themeluesi i Hamasit, parashikoi në 1997-ën se mungesa e një shteti palestinez do të fuqizonte një shtet islamik deri në 2027-ën. Fuqia e Hamasit ushqehet nga mungesa e shpresës për palestinezët. Një rrugë e besueshme drejt shtetësisë, e mbështetur nga aktorët ndërkombëtarë, mund të dobësojë ndikimin e tij dhe të krijojë një të ardhme ku Izraeli dhe Palestina bashkëjetojnë në paqe.
Përfundim
Lufta në Gaza nuk mund të fitohet pa një qëllim politik. Vazhdimi i saj rrezikon të destabilizojë rajonin dhe të izolojë Izraelin. Iniciativa Arabe e Paqes dhe propozimet e fundit franko-saudite ofrojnë një kornizë për zgjidhje me dy shtete, të mbështetur nga komuniteti ndërkombëtar. Për të shpëtuar Izraelin dhe palestinezët nga cikli i dhunës, bota duhet të udhëheqë me vendosmëri drejt një të ardhmeje të përbashkët dhe të qëndrueshme.
Artikull i lidhur: Roli i Komunitetit Ndërkombëtar në Zgjidhjen e Konfliktit Izraelito-Palestinez
