Komisioni Evropian ka propozuar të mërkurën një buxhet ambicioz prej 2 trilionë euro për periudhën shtatëvjeçare 2028–2034, duke vendosur në qendër të vëmendjes konkurrueshmërinë ekonomike, sigurinë dhe tranzicionin e gjelbër. Presidentja e Komisionit, Ursula von der Leyen, e cilësoi buxhetin si një reflektim të ambicieve të Evropës për t’u përballur me sfidat globale dhe për të forcuar pavarësinë e saj strategjike.
“Ky është një buxhet që i përgjigjet ambicies së Evropës, që përballet me sfidat e saj dhe që forcon pavarësinë tonë. Është më i madh, më i zgjuar dhe më i mprehtë,” tha Von der Leyen gjatë konferencës për shtyp në Bruksel.
Investim në industri, mbrojtje dhe zhvillim rajonal
Buxheti i propozuar përfaqëson 1.26% të Prodhimit Kombëtar Bruto të BE-së me 27 shtete anëtare, duke tejkaluar përqindjen aktuale prej 1.13%.
Komisioni parashikon shpërndarjen e buxhetit në disa sektorë kyç:
-
451 miliardë euro për Fondin e ri të Konkurrueshmërisë Evropiane, që do të përqendrohet në industri të mbrojtjes, inovacion dhe energji të pastër.
-
131 miliardë euro për mbrojtjen dhe hapësirën, një rritje pesëfish në krahasim me fondet aktuale.
-
302 miliardë euro për mbështetjen e bujqësisë, si një nga shtyllat tradicionale të buxhetit.
-
218 miliardë euro për zhvillimin e rajoneve më pak të zhvilluara.
-
200 miliardë euro për programe globale dhe bashkëpunim ndërkombëtar.
Tatime të reja në horizont
Për të mbështetur këtë rritje, Komisioni ka propozuar burime të reja financimi, përfshirë një takë të re për kompanitë që operojnë në BE me qarkullim mbi 100 milionë euro në një shtet anëtar, një nismë që pritet të ngjallë debate të forta.
Kritika dhe përplasje politike
Propozimi është pritur me polemika të menjëhershme brenda bllokut. Ministri holandez i Financave, Eelco Heinen, e quajti buxhetin “shumë të lartë”, duke paralajmëruar përmbajtje fiskale. Në anën tjetër, Parlamenti Evropian vlerësoi ambicien e Komisionit, por theksoi se fondet e propozuara nuk janë të mjaftueshme për t’u përballur me sfidat aktuale.
“Nuk mund të bëjmë më shumë me më pak. Prioritetet e reja kërkojnë burime të reja dhe jo shkurtim të investimeve ekzistuese,” deklaroi eurodeputeti Siegfried Mureșan, negociator për buxhetin në emër të grupit të qendrës së djathtë.
Përpara një beteje të vështirë negociatash
Buxheti i ri duhet të miratohet njëzëri nga të gjitha shtetet anëtare dhe të nënshkruhet nga Parlamenti Evropian. Bisedimet që pritet të pasojnë gjatë muajve të ardhshëm do të testojnë unitetin brenda BE-së, duke vënë në peshore financimin për prioritetet moderne si siguria dhe teknologjia, kundrejt mbështetjes tradicionale për bujqësinë dhe zhvillimin rajonal.
Pavarësisht debatit, propozimi shënon një moment kyç për orientimin e ardhshëm strategjik të Bashkimit Evropian në një botë gjithnjë e më të polarizuar dhe të pasigurt ekonomikisht.
