Kosova ka humbur rreth 615 milionë euro për shkak të masave ndëshkuese të vendosura nga Bashkimi Evropian që nga qershori i vitit 2023. Kështu thuhet në një raport të publikuar sot nga Instituti për Studime të Avancuara – GAP, i cili paralajmëron për ndikim të thellë ekonomik dhe pengesa serioze në rrugën drejt integrimit evropian.
Raporti evidenton se fondet e pezulluara apo të shtyera për një afat të pacaktuar përfshijnë 395 milionë euro nga Korniza e Investimeve për Ballkanin Perëndimor (WBIF) dhe rreth 218 milionë euro nga programi IPA, që përfshin asistencë financiare dhe teknike për vendet aspirante për anëtarësim në BE. Për më tepër, 7.1 milionë euro janë humbur për shkak të tejkalimit të afateve të lejuara.
Projektet e Prekura dhe Humbjet Konkrete
Sipas Institutit GAP, projektet që kanë mbetur pezull përfshijnë:
-
Shtrirjen e rrjetit të ujësjellësit dhe kanalizimit në Prishtinë
-
Ndërtimin e impiantit për trajtimin e ujërave të ndotura në Ferizaj
-
Linjën ndërlidhëse energjetike Kosovë–Shqipëri
-
Investime në infrastrukturën kundër përmbytjeve dhe sistemet e ujitjes
Mosrealizimi i këtyre projekteve, sipas raportit, ka shkaktuar vonesa në zhvillimin e infrastrukturës, humbje të mundësive për punësim, përkeqësim të kushteve të jetesës dhe pengesa në përmbushjen e objektivave mjedisore dhe integruese.
Pse u vendosën masat?
Masat e BE-së u vendosën pas vlerësimeve të Brukselit se Qeveria e Kosovës kishte një rol nxitës në tensionet etnike në veri të vendit, një zonë e banuar me shumicë serbe. Që nga atëherë, autoritetet kosovare kanë bërë thirrje të vazhdueshme për heqjen e këtyre sanksioneve, duke i cilësuar si të padrejta dhe të dëmshme për qytetarët.
A po hiqen masat?
Gjatë vizitës së saj në Prishtinë javën e kaluar, shefja e diplomacisë së BE-së, Kaja Kallas, konfirmoi se blloku ka nisur heqjen graduale të masave, por me kushtin që Kosova të ulë tensionet në veri.
Megjithatë, procesi mbetet i paqartë. Nuk dihet saktësisht cilat masa janë hequr dhe cilat janë ende në fuqi. Burime të Radio Evropa e Lirë në Bruksel kanë bërë të ditur se masat e para që po largohen lidhen me Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit (MSA) dhe funksionimin e Kornizës së Investimeve për Ballkanin Perëndimor (WBIF).
Reagime nga Qeveria
Zyrtarët nga Zyra e zëvendëskryeministrit për Integrim Evropian, Zhvillim dhe Dialog, Besnik Bislimi, kanë konfirmuar se BE-ja pritet të rifillojë së shpejti mbajtjen e takimeve të nënkomiteteve të MSA-së me Kosovën, një sinjal pozitiv për përmirësimin e marrëdhënieve me Brukselin.
Raporti i Institutit GAP vë në pah koston e lartë që Kosova ka paguar për krizën politike dhe tensionet në veri. Ndërsa masat po hiqen ngadalë, pasojat e tyre do të ndihen për një kohë të gjatë, paralajmërojnë ekspertët, duke kërkuar më shumë transparencë dhe përgjegjësi në marrëdhëniet ndërkombëtare dhe menaxhimin e fondeve publike.
