Te tensionet në rritje midis Iranit dhe Izraelit, figura e Ajatollah Ali Khameneit – udhëheqës suprem i Iranit – është rikthyer fuqishëm në qendër të vëmendjes ndërkombëtare. Prej gati 40 vjetësh, ai ka udhëhequr Republikën Islamike me një regjim autoritar, duke ndikuar thellësisht në politikat rajonale dhe globale.
Sipas CNN, vëmendja ndaj tij është intensifikuar sidomos pas komenteve të Presidentit amerikan Donald Trump dhe kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu, të cilët kanë përmendur mundësinë e një sulmi ndaj udhëheqësit iranian. Netanyahu, në një intervistë për ABC News, deklaroi se eliminimi i Khameneit nuk do ta përshkallëzonte konfliktin, por përkundrazi, do ta përfundonte atë. Ndërkohë, një ditë më pas, Trump ka shkruar në rrjetet sociale se SHBA-të “dinë saktësisht ku ndodhet ajatollahu”, por “për momentin nuk do ta godasin”, duke shtuar se “durimi ynë po mbaron”.
Kush është Khamenei?
I lindur në vitin 1939 në Mashhad, Ajatollah Ali Khamenei ishte një nga bashkëpunëtorët më të afërt të Ajatollah Ruhollah Khomeinit – lideri i Revolucionit Islamik që përmbysi monarkinë pro-perëndimore në vitin 1979 dhe themeloi Republikën Islamike të Iranit. Pas vdekjes së Khomeinit në vitin 1989, Khamenei mori postin më të lartë politik dhe fetar në vend – Udhëheqës Suprem.
Që nga ajo kohë, ai ka ndërtuar një sistem të fuqishëm kontrolli mbi të gjitha institucionet shtetërore: qeverinë, gjyqësorin, ushtrinë dhe shërbimet e sigurisë, përfshirë Gardën Revolucionare dhe Forcën elitare Al-Quds, të cilat kanë qenë të përfshira në eksportimin e revolucionit islamik në rajon.
Nën udhëheqjen e tij, Irani ka shmangur për më shumë se tri dekada konfliktin e drejtpërdrejtë me Shtetet e Bashkuara dhe Izraelin, por ka ndërtuar një rrjet të gjerë aleatësh të armatosur – të njohur si “Boshti i Rezistencës” – që përfshin Hezbollahun në Liban, milicitë shiite në Irak, grupet e armatosura në Siri dhe Hamasin në Gaza.
Kthesa pas 7 tetorit 2023
Gjendja ndryshoi ndjeshëm pas sulmit të Hamasit ndaj Izraelit më 7 tetor 2023. Pas këtij akti, Izraeli ndërmori një ofensivë të ashpër në Gaza dhe intensifikoi sulmet ndaj Hezbollahut – një prej aleatëve më të afërt të Teheranit.
Si rrjedhojë, Irani u ekspozua ndaj goditjeve të drejtpërdrejta ushtarake, përfshirë ato ndaj objektivave bërthamore dhe strukturave të udhëheqjes politike. Këto zhvillime e kanë dëmtuar imazhin e Iranit si një fuqi rajonale e paprekshme dhe kanë rritur shqetësimin për përshkallëzim të mëtejshëm të konfliktit.
