Presidenti i Malit të Zi, Jakov Milatović, ka bërë thirrje për ndihmë të drejtpërdrejtë nga Bashkimi Evropian në luftën kundër ndikimit dhe dezinformimit rus, teksa vendi i tij përgatitet për fazën përfundimtare të procesit të anëtarësimit në BE.
Në një intervistë ekskluzive për POLITICO nga Brukseli, Milatović tha se dezinformimi është një betejë e përditshme dhe se Mali i Zi ka nevojë për mbështetje më të madhe nga partnerët evropianë.
“Shpresoj shumë që në të ardhmen të marrim ndihmë më të madhe nga BE-ja për të luftuar vërtet dezinformimin. Kjo është një fushë ku ne nuk mund të jemi vetëm,” deklaroi presidenti malazez, duke shtuar se këtë kërkesë ia ka paraqitur edhe liderëve të BE-së dhe vendeve anëtare.
Ndërhyrjet ruse dhe rreziku për anëtarësimin në BE
Milatović paralajmëroi se “ndikimi i keq nga vendet e treta” – me referencë të qartë ndaj Rusisë – mund të dëmtojë përpjekjet e Malit të Zi për anëtarësim në BE deri në vitin 2028. Ai theksoi se vendi i tij është shënjestër e dezinformimit rus, që synon të minojë reformat dhe mbështetjen popullore për integrimin evropian.
Shembuj të ngjashëm janë parë në Moldavi, ku BE-ja ka dërguar një ekip të posaçëm të sigurisë kibernetike dhe ka ndarë miliona euro për të ndihmuar në luftën kundër propagandës së Kremlinit.
“Ndonjëherë, politikanët pro-evropianë në Ballkanin Perëndimor lihen të vetëm nga partnerët e tyre në BE,” tha Milatović. “Ne përballemi me dezinformim çdo ditë.”
Procesi i anëtarësimit: Mali i Zi, favoriti i radhës i BE-së
Mali i Zi ka aplikuar për anëtarësim në BE në vitin 2008 dhe ka marrë statusin e kandidatit në vitin 2010. Deri tani ka mbyllur shtatë nga 33 kapitujt e negociatave dhe pritet të mbyllë pesë të tjerë deri në fund të këtij viti, sipas një diplomati të lartë malazez.
Me vetëm 600 mijë banorë, vendi synon të bëhet anëtari i radhës i BE-së, por përballet me disa pengesa të brendshme dhe rajonale, përfshirë partitë pro-serbe, tensionet me Kroacinë dhe skepticizmin e disa vendeve anëtare për zgjerimin e mëtejshëm të bllokut.
Qëndrimi i Macron dhe sfidat e tjera
Presidenti francez Emmanuel Macron kishte kërkuar më parë që BE të reformohej përpara zgjerimit, por sipas Milatovićit, qëndrimi i tij është zbutur:
“Dy vjet më parë, Presidenti Macron kishte një qëndrim tjetër. Tani ai është optimist për pozicionin e Malit të Zi në BE,” tha Milatović.
Ai shtoi se edhe udhëheqës të tjerë evropianë e shohin Malin e Zi si një “favorit të qartë”, por paralajmëroi se suksesi do të varet nga përfundimi real i procesit:
“Dua të shoh fundin e garës. Nuk mjafton të jesh favorit, duhet të arrish në finish.”
Ekonomia, turizmi dhe dilemat me vizat për rusët
Një nga sfidat më të ndjeshme mbetet varësia ekonomike nga turistët dhe investitorët rusë. Aktualisht, qytetarët rusë mund të hyjnë në Mal të Zi pa viza për 30 ditë, ndërsa Rusia vazhdon të jetë investitori më i madh i huaj në vend.
“Ne po përpiqemi ta shtyjmë vendosjen e vizave sa më gjatë që të mundemi për të mbajtur gjallë sektorin e turizmit,” pranoi Milatović, duke shtuar se është “absolutisht i shqetësuar” nga fluksi i parave të gatshme ruse.
Ai megjithatë konfirmoi se Mali i Zi do ta përafrojë shumë shpejt regjimin e vizave me BE-në, duke përmbyllur një nga kushtet kryesore për integrim.
Apel për BE-në: “Të provojë se zgjerimi është ende i gjallë”
Në fund, Milatović i bëri thirrje Brukselit që të dëshmojë se politika e zgjerimit nuk ka vdekur:
“Kroacia ishte vendi i fundit që u anëtarësua, më shumë se 10 vjet më parë. Ndërkohë, Mbretëria e Bashkuar u largua. Tani është koha për të ringjallur procesin dhe për të treguar se BE mbetet një klub me gravitet të vërtetë.
Thirrja e Malit të Zi për ndihmë kundër dezinformimit rus përkon me një moment kyç për Ballkanin Perëndimor, ku lufta për ndikim midis BE-së dhe Rusisë po intensifikohet. Për Brukselin, suksesi i Malit të Zi në rrugën drejt BE-së mund të bëhet testi më i rëndësishëm i besueshmërisë së politikës së zgjerimit në dekadën e ardhshme.
