Pas më shumë se dy vjetësh ndërprerje, përfaqësuesit e lartë të Rusisë dhe Ukrainës janë ulur për herë të parë në një tryezë bisedimesh të drejtpërdrejta, në një takim të zhvilluar të premten në Stamboll. Kjo përpjekje e re diplomatike, e ndërmjetësuar nga Turqia dhe e nxitur nga përpjekjet ndërkombëtare për t’i dhënë fund luftës, u zhvillua nën hijen e mosbesimit të thellë dhe pritshmërive të ulëta.
Bisedimet, që zgjatën më pak se dy orë, nuk sollën asnjë përparim të menjëhershëm. Pala ukrainase refuzoi kategorikisht kushtet e paraqitura nga Moska, ndërsa Rusia mbeti e palëkundur në kërkesat e saj, sipas raportimeve nga agjencia ndërkombëtare Reuters.
Ky takim shënon rifillimin formal të negociatave që kishin dështuar në pranverën e vitit 2022, në kulmin e ofensivës ruse pas pushtimit të plotë të Ukrainës. Në tryezën e bisedimeve morën pjesë edhe përfaqësues nga Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe vendi mikpritës, Turqia.
Trump në sfondin diplomatik – bisedimet nën hijen e politikës globale
Përpjekjet për paqe janë intensifikuar këtë javë, të shtyra edhe nga roli i ish-presidentit amerikan, Donald Trump, i cili ka ofruar ndërmjetësimin e tij personal për të sjellë një zgjidhje. Trump kishte sinjalizuar mundësinë e pjesëmarrjes në bisedimet në Turqi, nëse edhe presidenti rus Vladimir Putin do të ishte i pranishëm. Megjithatë, Moska dërgoi një delegacion të nivelit të ulët, duke zbehur më tej shpresat për ndonjë zgjidhje konkrete.
“Ne nuk do të kemi përparim derisa unë dhe Putini të takohemi,” u shpreh Trump, i cili u kthye në Uashington më 16 maj. Edhe Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, theksoi se bisedimet e nivelit të ulët janë të pamjaftueshme për të ndryshuar rrjedhën e luftës.
Ukraina kërkon veprime konkrete – Rusia qëndron e ngurtë
Ministri ukrainas i Mbrojtjes, Rustem Umerov, theksoi se paqja është e mundur vetëm nëse Rusia pranon një armëpushim të plotë 30-ditor dhe ndërmerr hapa humanitarë si rikthimi i fëmijëve ukrainas të dëbuar dhe shkëmbimi i të gjithë të burgosurve të luftës.
Ndërkohë, presidenti rus, Vladimir Putin, hodhi poshtë mundësinë e një takimi ballë për ballë me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, i cili nga ana e tij kritikoi delegacionin rus si “simbolik” dhe “jo serioz”.
Reagime ndërkombëtare: Presioni diplomatik mbi Moskën
Zyrtarët perëndimorë nuk fshehën zhgënjimin e tyre. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, deklaroi se “topi është qartazi në fushën e Putinit” dhe kërkoi një angazhim më serioz nga ana e Kremlinit. Nga ana tjetër, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, paralajmëroi një raund të ri sanksionesh ndaj Rusisë dhe theksoi se “mungesa e Putinit në tryezën e negociatave është dëshmi e qëndrimit të tij të vërtetë”.
Shefja e diplomacisë së BE-së, Kaja Kallas, u shpreh se Putin “po luan lojëra”, duke sugjeruar se Kremlini nuk është i sinqertë në përpjekjet për paqe.
Situata në terren: Lufta vazhdon me kosto të lartë
Pavarësisht humbjeve të mëdha dhe mungesës së përparimeve strategjike, Rusia vijon të kontrollojë rreth një të pestën e territorit të Ukrainës. Objektivi i saj për ta nënshtruar plotësisht vendin duket ende i paarritshëm.
Takimi i fundit në Stamboll përbën përpjekjen më të madhe diplomatike që nga bisedimet e dështuara të vitit 2022, të ndërprera pas publikimit të mizorive të kryera në qytetin ukrainas Buça.
Megjithëse bisedimet e së premtes nuk sollën ndonjë rezultat konkret, diplomatët shpresojnë se ato mund të shërbejnë si një pikënisje për rifillimin e një procesi më serioz drejt paqes.
