Inteligjenca Artificiale po hap një kapitull të ri në kërkimet farmaceutike. Studiuesit e MIT-it, në bashkëpunim me startup-in bioteknologjik Recursion nga Utah, kanë zhvilluar modelin biomolekular të gjeneratës së ardhshme Boltz-2, i cili shqyrton miliona molekula me shpejtësinë e superkompjuterit, duke ulur ndjeshëm kohën dhe koston e procesit të zbulimit të barnave.
Boltz-2 është projektuar për të parashikuar strukturën dhe fuqinë e lidhjes së molekulave në një kalim të vetëm, duke kombinuar proceset që tradicionalisht kërkonin javë të tëra pune laboratorike. Ky model, sipas studiuesve, mund të përpunojë miliona çifte proteinë–ligand në vetëm pak sekonda, duke revolucionarizuar mënyrën se si zhvillohen ilaçet.
Saktësi e krahasueshme me standardet fizike
Në testimet shkencore, Boltz-2 ka arritur një saktësi afër simulimeve tradicionale të perturbimit të energjisë së lirë (FEP), të cilat konsiderohen “standardi i artë” në këtë fushë. Përveç kësaj, është 1,000 herë më i shpejtë se këto metoda klasike.
Në superkompjuterin BioHive-2, një nga më të fuqishmit në botë, Boltz-2 ka treguar aftësi për të kthyer rezultate lidhjeje në rreth 20 sekonda për çift molekulash, duke përdorur vetëm një GPU NVIDIA A100.
Optimizim i mbështetur nga NVIDIA
Një pjesë e suksesit të modelit lidhet me optimizimet inxhinierike të kryera nga NVIDIA, të cilat ulën kostot e trajnimit dhe përdorimin e kujtesës deri në tre herë. Këto risi e kanë bërë Boltz-2 të aplikueshëm jo vetëm për kërkime akademike, por edhe për përdorim industrial në shkallë të gjerë.
Modeli është gjithashtu i paketuar si Boltz-2 NIM, një mikroshërbim për industrinë farmaceutike, i cili gjeneron struktura 3D dhe parashikime afiniteti për proteina, ARN, ADN apo ligande.
Burim i hapur për inovacion të mëtejshëm
Boltz-2 u publikua zyrtarisht më 6 qershor 2025 si projekt me burim të hapur nën licencën MIT, duke e bërë kodin, peshat dhe proceset e trajnimit të qasshme si për studiuesit akademikë ashtu edhe për kompanitë private.
Kjo qasje hap rrugën për zhvillime të reja në shkencën mjekësore, duke e pozicionuar Boltz-2 si një nga përparimet më të rëndësishme në përdorimin e inteligjencës artificiale për zbulimin e barnave.
