Shtetet e Bashkuara, përmes NASA-s, kanë rritur ritmin për të ndërtuar një reaktor bërthamor në Hënë deri në vitin 2030, si pjesë e një plani ambicioz për të krijuar një bazë të përhershme njerëzore në sipërfaqen hënore.
Sipas raportimeve nga Politico dhe The New York Times, ky hap është një përgjigje e drejtpërdrejtë ndaj përpjekjeve gjithnjë e më të avancuara të Kinës dhe Rusisë për të fituar epërsinë në garën për eksplorimin hënor. Zyrtarë amerikanë kanë shprehur shqetësimin se këto vende mund të përpiqen të vendosin zona të ndaluara në Hënë në të ardhmen.
Një betejë e re për dominimin hapësinor
Drejtori i përkohshëm i NASA-s, Sean Duffy, i emëruar nga presidenti Donald Trump, e ka përshkruar këtë projekt si vendimtar për të ardhmen e energjisë hapësinore, ekonomisë hënore dhe sigurisë kombëtare. Ai shtoi se, për të arritur këtë qëllim, veprimi i shpejtë është i domosdoshëm.
Reaktori: minimumi 100 kilovat energji
NASA ka hapur thirrjen për propozime nga kompanitë private që të ndërtojnë një reaktor që të gjenerojë të paktën 100 kilovat energji elektrike, mjaftueshëm për të mbështetur një bazë hënore me ekuipazh njerëzor dhe sisteme të automatizuara.
Kujtojmë se në vitin 2022, NASA kishte financuar me nga 5 milionë dollarë tre kompani të ndryshme për të zhvilluar konceptet fillestare të dizajnit të këtij reaktori.
Sfidat dhe dyshimet
Megjithatë, realizimi i këtij projekti përballet me sfida të mëdha, përfshirë shkurtimet e fundit buxhetore të NASA-s dhe vështirësitë teknike që vijnë me instalimin e një reaktori bërthamor në një mjedis ekstrem si Hëna.
Konkurenca e fortë ndërkombëtare
Ndërkohë, në maj të këtij viti, Kina dhe Rusia bënë publike planet për të ndërtuar një stacion të automatizuar me energji bërthamore në Hënë deri në vitin 2035 – duke sinjalizuar se gara për Hënën nuk është thjesht shkencore, por edhe gjeopolitike.
Përveç tyre, edhe vende si India dhe Japonia janë bërë pjesë aktive e përpjekjeve për të eksploruar dhe shfrytëzuar potencialin e Hënës si një destinacion të ri për kërkim dhe zhvillim teknologjik.
Përmbledhje:
-
NASA synon të ndërtojë një reaktor bërthamor në Hënë deri në vitin 2030.
-
Projekti shihet si strategjik për energjinë, sigurinë kombëtare dhe kolonizimin e hapësirës.
-
Kina dhe Rusia kanë plane për një stacion energjie bërthamore deri më 2035.
-
NASA kërkon bashkëpunim me sektorin privat për zhvillimin e reaktorit.
-
Sfida kryesore mbetet financimi dhe afati ambicioz kohor.
Ky zhvillim shënon një kapitull të ri në garën hapësinore të shekullit XXI, ku Hëna mund të bëhet jo vetëm një stacion shkencor, por edhe një pikë strategjike ndërkombëtare.
