Në gusht të këtij viti, 25 ekspertë ndërkombëtarë u mblodhën në Universitetin e Syracuse për një ushtrim të rrallë: simulimi i pushtimit të Tajvanit nga Kina. Gjatë dy ditëve, akademikë, analistë politikash dhe zyrtarë aktualë e ish-amerikanë hoqën dorë nga rolet e tyre mbrojtëse për të adoptuar mendimin strategjik ofensiv të Pekinit, duke zhvilluar një lojë lufte. Debati u përqendrua jo te reagimi amerikan ndaj agresionit kinez, por te mënyrat se si Kina mund të kapërcejë pengesat për të sulmuar ishullin.
Ky ndryshim perspektive zbuloi një realitet të pakëndshëm. Skenaret e pushtimit të SHBA-së, që përfshijnë sulme masive amfibe dhe goditje parandaluese ndaj bazave amerikane, mund të mos reflektojnë saktë llogaritjet e Pekinit. Sipas lojës, analistët duhet të fokusohen më shumë te strategji ushtarake alternative, të bazuara në llogari politike dhe jo vetëm forcë të madhe, për një ribashkim të mundshëm.
Duke Menduar si Pekini
Motivimi për këtë lojë erdhi nga nevoja për të kuptuar më mirë se si udhëheqja dhe planifikuesit kinezë e qasen çështjes së Tajvanit. Grupi, i përbërë kryesisht nga ekspertë me bazë në SHBA, përfshinte figura ndërkombëtare me përvojë të lartë, si ish-zyrtarë të Departamentit të Shtetit, Mbrojtjes dhe CIA-s amerikane, si dhe të Zyrës së Kabinetit të Mbretërisë së Bashkuar. Disa kishin shërbyer në ushtri, të tjerë ishin studiues të njohur të marrëdhënieve ndërkombëtare, me gjysmën që kishin njohuri të thella mbi ushtrinë kineze dhe Partinë Komuniste. Lojra u dizajntua për t’i detyruar pjesëmarrësit të përballen me pyetje praktike, si: Sa forcë nevojitet për dorëzimin e Tajvanit pa nxitur ndërhyrjen e SHBA-së? Çfarë kushtesh do të pranonte Taipei? Si do të kalonte Pekini nga veprimi ushtarak në kontroll politik pas luftës?
Këto pyetje nxorën në pah një boshllëk në strategjinë amerikane. Lojrat luftarake të SHBA-së fokusohen te detaje taktike – lëvizjet e anijeve, raketat, viktimat – dhe rrallë eksplorojnë kontekstin politik që ndikon vendimet ushtarake. Kjo krijon një pikë të verbër: SHBA-ja përgatitet për një luftë sipas preferencave të saj, jo sipas planit që Kina dëshiron të fitojë.
Skenarë dhe Debate
Ushtrimi nxori tre skenarë kryesorë. Së pari, një sulm i kufizuar me raketa i shoqëruar me një ultimatum diplomatik, pra shtrëngim pa pushtim. Së dyti, një përshkallëzim gradual që ndalon përpara sulmit ndaj forcave amerikane. Së treti, një goditje fillestare për të paralizuar SHBA-në dhe për t’i imponuar Tajvanit një izolim të ri. Çdo opsion reflektoi nivele të ndryshme rreziku dhe supozime mbi vendosmërinë amerikane.
Pjesëmarrësit vunë re se sulmi ndaj forcave amerikane duket i pakuptimtë nga perspektiva e Pekinit. Një sulm surprizë si Pearl Harbor nuk garanton përfshirjen e SHBA-së ose aleatëve, sidomos nëse Kina shmang konfrontimin e drejtpërdrejtë. Duke u bazuar në njohjen e politikës amerikane, planifikuesit kinezë mund të shfrytëzojnë hezitimet e Uashingtonit për të shmangur luftën, duke dizajnuar strategji që minimizojnë rrezikun.
Skenari më i besueshëm përfshiu sulme precize ndaj infrastrukturës ushtarake të Tajvanit, me oferta bujare për dorëzim: autonomi lokale, ruajtje e demokracisë dhe prani minimale kineze. Mesazhi për Tajpein është qartë: pranoni ribashkimin ose përballuni me shkatërrim. Për SHBA-në, kjo paraqitet si çështje e brendshme kineze, duke e bërë ndërhyrjen të papërgjegjshme.
Realiteti Ushtarak dhe Kujdesi i Kinës
Pavarësisht modernizimit, Ushtria Çlirimtare Popullore nuk ka përvojë me konflikte të mëdha që nga 1979 dhe nuk ka testuar sulme amfibe masive. Logjistika dhe komanda e saj mbeten të paqarta, duke e bërë Kinën të kujdesshme. Pse të rrezikohet një pushtim kompleks kur raketat dhe presioni ekonomik mund të jenë të mjaftueshme? Pjesëmarrësit u orientuan drejt strategjive që ulin rrezikun dhe favorizojnë fitoret politike.
Ky kujdes reflektohet edhe në kohë. Një operacion amfib kërkon përgatitje të gjata dhe të dukshme, çka e ekspozon Kinën, por dështimi global për të ndalur Rusinë në 2021-2022 tregon se paralajmërimet mund të injorohen.
Frenimi i Sukseshshëm
Loja sfidon mendimin tradicional të frenimit. Së pari, frenimi nuk mjafton me mbrojtjen e plazheve; Tajvani duhet të përforcojë infrastrukturën, të përgatisë popullsinë dhe të ruajë unitetin politik kundër presionit kinez. Së dyti, pasiguria mbi ndërhyrjen e SHBA-së ndikon vendimet kineze, duke u bazuar te supozimet mbi gatishmërinë amerikane. Së treti, parandalimi duhet të mohojë fitoret politike të lehta të Kinës, duke adresuar dobësitë politike të Tajvanit.
Pyetje të Pazgjidhura dhe Hapa të Ardhshëm
Debate mbetën të hapura mbi bllokimin e Tajvanit dhe kohën e veprimit të Kinës, e lidhur me ekuilibrin ushtarak ose ambiciet e Xi Jinpingut. Ushtrimi i Sirakuzës, me kufizimet e tij, ofron një fillim për të kuptuar mendimin kinez, duke nxitur plane politike dhe ushtarake më të gjera. E ardhmja e Tajvanit dhe stabiliteti rajonal varet nga ky kuptim.
Jeffrey Michaels është bashkëpunëtor i RAND Europe dhe këshilltar strategjik në Qendrën e Hagës për Studime Strategjike. Michael John Williams është drejtor i Laboratorit të Planifikimit të Politikave Carnegie-Maxwell në Universitetin e Sirakuzës.
