Delegacionet amerikane dhe ukrainase thanë se kanë shënuar përparim të ndjeshëm drejt përfundimit të pushtimit rus në Ukrainë, pas një raundi bisedimesh me rrezik të lartë të zhvilluara të dielën në Gjenevë. Plani i paqes i propozuar nga Presidenti amerikan Donald Trump, i cili ka shkaktuar shqetësime të thella në Kiev dhe në kryeqytetet evropiane, ishte në qendër të diskutimeve.
Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, e cilësoi takimin si “armikisht produktiv” dhe tha se shqetësimet e paraqitura nga pala ukrainase janë marrë në konsideratë dhe do të përfshihen në versionin e rishikuar të propozimit amerikan. Rubio shtoi se do të nevojiten negociata të nivelit më të lartë për të arritur një tekst final, duke theksuar se procesi kërkon “kohë të matur dhe vendimmarrje të kujdesshme”.
Plani amerikan me 28 pika kishte ngritur alarmin për shkak të disa elementeve që konsideroheshin tepër koncesionale ndaj Moskës, përfshirë heqjen dorë nga territore të pushtuara—një kërkesë që Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy e ka refuzuar vazhdimisht. Pas takimit, Shtëpia e Bardhë deklaroi se Ukraina kishte “shprehur vlerësim” për qasjen e re dhe se ndryshimet e fundit “reflektojnë interesat kombëtare të Kievit” dhe garantojnë sigurinë afatshkurtër dhe afatgjatë të vendit.
Megjithatë, hezitimi mbetet. Zelenskyy paralajmëroi se Ukraina përballet me një zgjedhje të vështirë mes ruajtjes së sovranitetit dhe mbështetjes amerikane, duke theksuar se vendi i tij “gjithmonë do të mbrojë shtëpinë e vet”. Ai falënderoi SHBA-në dhe personalisht Trumpin, por rikujtoi se ishte Rusia që nisi luftën dhe mbetet përgjegjëse për përfundimin e saj.
Kritikat ndaj planit fillestar janë shfaqur edhe në Uashington. Një grup senatorësh dypartiakë pretenduan se versioni i parë i dokumentit i ngjante një “liste dëshirash ruse”. Edhe kancelari gjerman Friedrich Merz konfirmoi se i kishte komunikuar Trumpit se Berlini dhe aleatët evropianë nuk mund të pranojnë elemente që cënojnë sovranitetin e Ukrainës.
Rubio këmbënguli se propozimi amerikan është një dokument “që do të evoluojë”, dhe se çdo marrëveshje përfundimtare do t’i paraqitet edhe Moskës—e cila, siç theksoi ai, “ka të drejtën e vetos në proces”. Bisedimet pritet të vazhdojnë gjatë kësaj jave, ndërsa afati fillestar i vendosur nga Trump për një përgjigje deri të enjten është relativizuar.
Për momentin, sinjalet janë të përziera: optimizëm i matur nga Uashingtoni, kujdes i thellë nga Evropa dhe presion i vazhdueshëm ndaj Kievit. Në mes të gjithë kësaj, Zelenskyy përsëriti objektivin kryesor: “Të ndalojmë luftën dhe të sigurojmë që ajo të mos nisë kurrë më.”
