Bashkimi Evropian është një hap larg miratimit të paketës së 18-të të sanksioneve kundër Rusisë, por dy çështje kyçe kanë mbetur pengesë në finalizimin e saj: vendosja e çmimit tavan për naftën ruse dhe vetoja e Sllovakisë lidhur me të ardhmen e importeve energjetike nga Moska.
Çmimi tavan për naftën – dilemë mes presionit dhe interesave detare
Një ndër pikat më të debatuara të paketës së re është propozimi për uljen e çmimit tavan për naftën ruse nga 60 në 45 dollarë për fuçi. Kjo nismë, që është pjesë e politikës së Grupit të Shtatëshes (G7), ka hasur në kundërshtime brenda vetë BE-së, sidomos nga Qiproja, Greqia dhe Malta, shtete me flota të fuqishme detare.
Megjithatë, diplomatë evropianë kanë shprehur besimin se qëndrimi i këtyre vendeve mund të zbutet, sidomos pas mbështetjes nga Mbretëria e Bashkuar, dhe nëse Shtetet e Bashkuara bashkohen me Brukselin në këtë drejtim. Malta shihet si sfida më e madhe, por mund të lëvizë nëse çmimi nuk ulet më shumë se 45 dollarë.
Vetoja sllovake – energjia si kartë bllokuese
Pengesa e dytë vjen nga Sllovakia, e cila ka kushtëzuar mbështetjen e saj me rishqyrtimin e nismës “Rifuqizojeni BE-në” – një plan i Komisionit Evropian për të ndaluar importet e energjisë ruse deri më 2027. Kjo ka nxitur shqetësim te Bratislava dhe Hungaria, e cila besohet se po e mbështet në heshtje këtë qasje.
Ndërsa importet e naftës nga Rusia kanë rënë ndjeshëm në gjithë BE-në (nga 27% më 2022 në 3% më 2024), Sllovakia dhe Hungaria vazhdojnë të varen nga Rusia për rreth 80% të naftës së tyre. Për këtë arsye, Bratislava po kërkon garanci ligjore për kontratat aktuale me Gazpromin dhe një strategji të qartë për tranzicionin energjetik.
Përpjekjet për kompromis
Javën e kaluar, përfaqësues të Komisionit Evropian vizituan Bratislavën për të bindur autoritetet sllovake dhe kompanitë energjetike për të pranuar paketën. Ministrja sllovake e Ekonomisë, Denisa Sakova, deklaroi pas takimit se “diskutimet ishin konstruktive” dhe se Sllovakia do të vazhdojë përfshirjen në mënyrë bashkëpunuese, por kërkoi më shumë kohë dhe qartësi.
Sanksionet dhe sfida e unanimitetit
Që një paketë sanksionesh të miratohet në BE, kërkohet unanimitet nga të gjitha 27 shtetet anëtare. Kjo ka bërë që shpesh, si në rastin aktual, vende si Hungaria dhe Sllovakia të përdorin të drejtën e vetos për të mbrojtur interesat e tyre energjetike.
Ndërkohë, Komisioni Evropian po synon që pjesë të planit “Rifuqizojeni BE-në” të miratohen me shumicë të kualifikuar, për të anashkaluar bllokimet e mundshme.
Perspektiva
Ambasadorët e BE-së janë takuar më 4 korrik për të diskutuar paketën, por dokumenti nuk është ende i gatshëm për miratim. Me tensionet energjetike dhe interesat e brendshme që përplasen me nevojën për presion të vazhdueshëm ndaj Rusisë, miratimi i paketës së 18-të të sanksioneve mbetet pezull, ndërkohë që Brukseli kërkon balancë mes unitetit politik dhe realitetit ekonomik të vendeve anëtare.
Burimi: Radio Evropa e Lirë (REL)
