Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) ka publikuar raportin më të fundit për Shqipërinë, pas misionit të zhvilluar në muajin nëntor, ku vlerëson se vendi po shënon një nga ritmet më të forta të rritjes ekonomike në Evropë, kryesisht falë turizmit. Megjithatë, raporti ngre shqetësime serioze lidhur me sfidat demografike, produktivitetin e ulët dhe politikat fiskale.
Sipas FMN-së, pas një mesatareje prej 4.3% në periudhën pas pandemisë, Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) real parashikohet të rritet me 3.5% në vitin 2025 dhe me 3.6% në vitin 2026. Rritja mbështetet kryesisht nga konsumi privat dhe nga një përmirësim modest i aktivitetit ekonomik në partnerët kryesorë tregtarë të zonës euro. Turizmi vijon të mbetet një shtyllë kyçe për ekonominë shqiptare, pavarësisht shenjave të lehta të moderimit.
FMN thekson se ndikimi i drejtpërdrejtë i tarifave të SHBA-së në ekonominë shqiptare është minimal, ndërsa efektet indirekte nga pasiguritë globale dhe masat tregtare ndërkombëtare deri tani janë të kufizuara.
Megjithatë, pasiguritë ekonomike mbeten të pranishme, kryesisht për shkak të faktorëve të jashtëm. Sipas raportit, tensionet gjeopolitike, paqëndrueshmëria e çmimeve të mallrave, përshkallëzimi i masave tregtare dhe luhatjet në tregjet financiare globale mund të ndikojnë negativisht në kërkesën e jashtme dhe të rrisin rreziqet e rifinancimit të borxhit sovran të Shqipërisë.
Një nga shqetësimet kryesore të FMN-së lidhet me rënien e popullsisë në moshë pune. Institucioni paralajmëron se një tkurrje më e shpejtë se parashikimet mund të përkeqësojë mungesën e fuqisë punëtore, të nxisë presione inflacioniste dhe të dobësojë perspektivat afatgjata të rritjes ekonomike.
Sfidë madhore për Shqipërinë mbetet edhe produktiviteti i ulët. FMN vlerëson se të ardhurat për frymë janë rreth një e treta e mesatares së Bashkimit Evropian, ndërsa boshllëqet në reformat e kapitalit njerëzor, qeverisjes dhe klimës së biznesit vazhdojnë të jenë të theksuara.
Në aspektin fiskal, FMN shpreh shqetësim të veçantë për marrëveshjen e ashtuquajtur “Paqja Fiskale”. Sipas raportit, kjo nismë, e cila parashikon anulime borxhesh dhe rivlerësime preferenciale të pasqyrave financiare, rrezikon të minojë progresin e arritur ndër vite në administrimin dhe pajtueshmërinë tatimore. Fondi thekson se kritikat e ngritura më herët ndaj kësaj politike mbeten të vlefshme edhe sot.
