Tregu global i qelizave të karburantit është në rritje të shpejtë, dhe kjo rritje po reflektohet edhe tek prodhuesi slloven i makinerive për prodhimin e këtyre qelizave. Teknologjia e qelizave të karburantit, që daton nga shekulli i 19-të, po rikthehet në vëmendje falë kërkesës në rritje për burime më efikase dhe të pastra të energjisë. Sipas Anton Konda, bashkëpronarit dhe drejtori i Keko Oprema, një kompani sllovene që prodhon makineri për qelizat e karburantit dhe elektrolizuesit, kërkesa për këto produkte ka shtuar të ardhurat e kompanisë për më shumë se 46% në vitin 2023.
Kërkesa është kryesisht e nxitur nga përpjekjet për ruajtjen e energjisë dhe dekarbonizimin, duke përfshirë përdorimin e qelizave të karburantit për ruajtjen e energjisë elektrike të tepërt dhe përdorimin e energjisë nga burime të pastra. Çmimet e larta të energjisë kanë bërë që kjo teknologji të kthehet në një zgjidhje tërheqëse, pasi ofron një mundësi për të zhvilluar sisteme energjie më të qëndrueshme dhe më konkurruese.
Çfarë janë Qelizat e Karburantit?
Qelizat e karburantit janë pajisje që përdorin energjinë kimike të hidrogjenit ose lëndëve djegëse të tjera për të prodhuar energji elektrike në mënyrë të pastër dhe efikase. Kur karburanti është hidrogjen, produktet e vetme që lëshon janë energjia elektrike, uji dhe nxehtësia. Kjo teknologji ka aplikime të ndryshme, nga transporti (për autobusë, trena, makinë, anije) deri tek ruajtja e energjisë dhe ndihma për sistemet energjetike në ndërtesa.
Rritja e Tregut Global dhe Perspektivat për të Ardhmen
Tregu global i qelizave të karburantit ka pasur një rritje të madhe dhe është vlerësuar në shtatë deri në tetë miliardë dollarë vitin e kaluar. Sipas vlerësimeve nga Grand View Research, tregu mund të arrijë në 37 miliardë dollarë deri në vitin 2030, me një normë vjetore të përbërë (CAGR) prej 27%. Teknologjitë kryesore që dominojnë tregun janë qelizat e karburantit të membranës së shkëmbimit të protonit (PEMFC) dhe ato të oksidit të ngurtë (SOFC).
Pjesa më e madhe e të ardhurave globale (rreth 60%) vjen nga përdorimi i PEMFC, i cili përdoret për aplikime të ndryshme, si pirunët, automjetet, telekomunikimet dhe sistemet energjetike primare dhe ndihmëse. Më pas, teknologjia SOFC, që përfaqëson një të tretën e tregut, përdoret kryesisht për prodhimin e energjisë elektrike në njësitë ndihmëse të automjeteve dhe për prodhimin e energjisë të palëvizshme.
Rajoni Azi-Paqësor në Epërsi
Rajoni Azi-Paqësor është lider në tregun e qelizave të karburantit, duke gjeneruar më shumë se 65% të të ardhurave globale. Kjo rritje është e lidhur me politikat e vendeve të këtij rajoni, të cilat promovojnë përdorimin e qelizave të karburantit për transport dhe aplikime të tjera. Shtetet si Japonia, Koreja e Jugut, Kina dhe India po investojnë në zhvillimin e këtyre sistemeve, duke kontribuar në rritjen e tregut.
Japonia, e cila ka qenë pionier në këtë fushë, ka qenë vendi i parë që ka komercializuar sistemet e qelizave të karburantit për përdorim shtëpiak që nga viti 2009. Kompanitë japoneze, si Toyota dhe Hyundai, kanë implementuar me sukses qelizat e karburantit në automjetet e tyre me emetim zero.
Përballja me Kërkesat në Rritje
Kompania Keko Oprema, e cila ka përjetuar një rritje të madhe të shitjeve pas një periudhe të vështirë, ka vështirësi të përmbushë kërkesën e lartë për makineri dhe teknologji të qelizave të karburantit. Pavarësisht se shënoi një rënie të shitjeve në vitin 2023 për shkak të humbjes së tregut rus pas luftës në Ukrainë, kompania po përjeton një rikuperim të fortë. Përveç humbjes së tregut rus, ndalimi i bashkëpunimit me partnerët kinezë për shkak të sanksioneve amerikane ka pasur gjithashtu ndikim negativ.
Megjithatë, sipas Anton Konda, drejtori i kompanisë, Keko Oprema është optimiste për të ardhmen dhe nuk pritet që masat tarifore të administratës Trump të kenë një ndikim negativ. Përkundrazi, ato mund të jenë pozitive për kompaninë, pasi teknologjia që ofron mbulon një nga fushat kryesore të industrisë që tashmë është dominuar nga prodhuesit aziatikë.
Kjo rritje e interesit për qelizat e karburantit është një tregues i rëndësishëm i kalimit drejt një ekonomie më të pastër dhe më të qëndrueshme, dhe është vetëm një pjesë e përgjigjes ndaj sfidave të mëdha të dekarbonizimit dhe kërkesave për energji të qëndrueshme në të gjithë botën.
