Një revolucion i heshtur po ndodh në Australinë e Veriut: goma të konsumuara nga kamionët dhe makinat, së bashku me plastika të ricikluara, po kthehen në asfalt të fortë, rezistent dhe shumë më miqësor me mjedisin. Dhe gjithë kjo falë punës së studiuesve të Universitetit Charles Darwin (CDU), të cilët besojnë se rrugët e së ardhmes nuk do të ndërtohen më nga materiale të kushtueshme, por nga mbeturinat që dikur përfundonin në deponi.
Nga deponia në autostradë
Në Territorin Verior të Australisë, miliona goma të përdorura po grumbullohen çdo vit. Gjysma përfundojnë në deponi, ndërsa pjesa tjetër dërgohet për riciklim diku tjetër. Ekipi i CDU-së ka një vizion tjetër: për t’i kthyer këto mbetje në asfalt që zgjat më shumë, nuk çahet lehtë dhe përballon nxehtësinë ekstreme që e karakterizon këtë rajon tropikal.
Sipas doktorantit Ramin Shahbazi, autor i studimit, rrugët klasike thjesht nuk e përballojnë dot klimën e Australisë së Veriut.
“Nxehtësia shkakton reaksione kimike që e bëjnë asfaltin ose shumë të fortë, ose tepër të brishtë. Kjo ndikon në cilësinë e rrugëve dhe sjell dëmtime të shpeshta”, shpjegon ai.
Përdorimi i gomës dhe plastikës së ricikluar jo vetëm që mund të zvogëlojë kostot, por edhe mund të tejkalojë performancën e materialeve tradicionale.
Asfalt që përballon nxehtësi, UV dhe lagështi
Studiuesit po testojnë dy lloje përzierjesh:
🔹 CRMB – asfalt i modifikuar me thërrime gome
🔹 RPMB – asfalt i modifikuar me plastikë të ricikluar
Rezultatet e para janë premtuese: CRMB ka treguar rezistencë të madhe ndaj plakjes kimike, nxehtësisë dhe rrezeve të forta UV, duke e bërë atë ideal për klimë ekstreme.
Plasticat e ricikluara performojnë mirë, por efektiviteti i tyre ndryshon sipas llojit të plastikës dhe dozës së përdorur – ndaj kërkimi po vazhdon.
Dëmtimet nga lagështia, të zakonshme në zonat tropikale, gjithashtu po vlerësohen. Goma mund të përmirësojë ngjitjen e materialeve, por grimcat e papërpunuara mund të paraqesin sfida. Tek plastika, pika e shkrirjes dhe struktura kimike ndikojnë në mënyrën si lidhet me asfaltin.
Mbeturinat po shndërrohen në ekonomi rrethore
Objektivi i madh i projektit është të krijojë një zinxhir të qëndrueshëm riciklimi që përfiton mjedisin dhe buxhetin publik.
Sipas të dhënave të Tire Stewardship Australia, çdo vit në vend dalin nga përdorimi rreth 500,000 ton goma. Në vend që të ndotin mjedisin, ato mund të shndërrohen në infrastrukturë moderne.
Shahbazi shpreson se Territori Verior do të investojë në qendra riciklimi të dedikuara:
“Kjo do të ndërtonte një ekonomi të vërtetë rrethore, ku mbetjet kthehen në burime të vlefshme.”
Projekti është një bashkëpunim mes CDU-së dhe Departamentit të Logjistikës dhe Infrastrukturës së Qeverisë së Territorit Verior – një hap i rëndësishëm drejt rrugëve më të forta, më të sigurta dhe më të pastra.
Studimi është botuar në Journal of Traffic and Transportation Engineering, duke hapur rrugën që kjo inovacion të aplikohet jo vetëm në Australi, por potencialisht në të gjithë botën.
