Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian kanë finalizuar një marrëveshje të re tregtare, e cila synon të shmangë një përshkallëzim të luftës tarifore mes dy ekonomive më të mëdha të botës. Pas negociatave intensive dhe muajsh tensioni, presidenti amerikan Donald Trump dhe presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen konfirmuan arritjen e marrëveshjes gjatë një takimi në resortin e Trumpit në Skoci.
Trump e cilësoi marrëveshjen si “ndoshta marrëveshjen më të madhe që është arritur ndonjëherë, jo vetëm në fushën tregtare”, ndërsa Von der Leyen e përshkroi si një zgjidhje që ofron qëndrueshmëri dhe parashikueshmëri për qytetarët dhe bizneset evropiane “në këto kohë të pasigurta”.
Tarifat e reja doganore: nga kërcënimi në kompromis
Pa këtë marrëveshje, Trump kishte paralajmëruar tarifa deri në 30% për produktet evropiane, duke filluar nga 1 gushti. Për ta shmangur këtë, BE-ja pranoi të rinegociojë termat tregtarë. Marrëveshja e re përfshin:
-
Rritje e tarifave doganore për eksportet evropiane në SHBA nga 4.8% në 15%, përfshirë automjetet, produktet farmaceutike dhe gjysmëpërçuesit.
-
Përjashtime me tarifa zero për avionët dhe pjesët e tyre, disa produkte kimike, barna gjenerike, pajisje për gjysmëpërçues dhe disa produkte bujqësore.
Presidentja Von der Leyen shtoi se lista e përjashtimeve do të zgjerohet, ndërsa BE-ja do të blejë 750 miliardë dollarë në produkte energjetike amerikane brenda tre viteve të ardhshme dhe do të investojë 600 miliardë dollarë në SHBA.
Investime energjetike dhe lufta kundër gazit rus
Në kuadër të marrëveshjes, Uashingtoni dhe Brukseli ranë dakord të bashkëpunojnë për të frenuar mbikapacitetin prodhues të Kinës, si dhe për të ulur varësinë e Evropës nga gazi rus. Von der Leyen theksoi se pjesa më e madhe e investimeve energjetike do të fokusohet në gazin e lëngshëm natyror (LNG) nga SHBA, si alternativë ndaj gazit të importuar në mënyrë të fshehtë nga Rusia.
Çfarë ndodh me makinat, çelikun dhe aluminin?
-
Tarifat për mjetet motorike dhe pjesët për to rriten nga 2.5% në 15%, ndonëse Trump theksoi se niveli aktual për importet e automjeteve është 27.5%.
-
Për çelikun dhe aluminin, do të krijohet një sistem kuotash për të zbutur tarifat aktuale prej 50%.
-
BE-ja angazhohet gjithashtu të blejë “sasi të mëdha” armësh amerikane, si pjesë e bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes.
Një “negociatë e vështirë”, por simbolike
Marrëveshja u arrit pas gati katër muajsh negociata, ku kulmi u arrit nga një takim një orësh mes Trumpit dhe Von der Leyen. “Ishte shumë e vështirë për të përfaqësuar 27 vende me interesa të ndryshme,” pranoi Trump, ndërsa presidentja e Komisionit e quajti këtë moment “pozitiv dhe të kënaqshëm”, duke vlerësuar Trumpin si “një negociator i fortë, por që arrin marrëveshje”.
Krahasimi me marrëveshjen e Mbretërisë së Bashkuar
Megjithëse BE-ja arriti një marrëveshje me tarifë maksimale 15%, ajo mbetet më pak e favorshme në krahasim me Marrëveshjen e Mbretërisë së Bashkuar, e cila ka siguruar një nivel tarife prej vetëm 10%. Von der Leyen sqaroi se 15% është tavan i përfshirë dhe i mbyllur, pa tarifa shtesë.
Hapat e radhës
Ambasadorët e vendeve anëtare të BE-së pritet të mblidhen për të miratuar marrëveshjen në ditët në vijim. Presidenti i Këshillit Evropian, António Costa, përmes një postimi në rrjetin X, vlerësoi përpjekjet e Komisionit dhe theksoi se marrëveshja “favorizon bashkëpunimin, mbron interesat e BE-së dhe u jep bizneseve siguri.”
Marrëveshja SHBA-BE shënon një moment kyç në rikonfigurimin e marrëdhënieve tregtare transatlantike, në një kohë kur rivalitetet globale dhe çështjet e sigurisë energjetike po e formësojnë politikën ekonomike ndërkombëtare.
