Një ekip studiuesish në Universitetin Lehigh, Pensilvani, po zhvillon një projekt të jashtëzakonshëm që mund të ndryshojë rrënjësisht të ardhmen e inteligjencës artificiale. Ata kanë kultivuar në laborator “mini-tru” – struktura të vogla të quajtura organoide të trurit – me synimin për të kuptuar se si funksionon përpunimi i informacionit në tru dhe për ta replikuar atë në sisteme të reja, më efikase dhe më të zgjuara të IA-së.
Projekti, i udhëhequr nga profesori Yevgeny Berdichevsky, ka marrë një grant prej 2 milionë dollarësh nga Fondacioni Kombëtar i Shkencës përmes programit Emerging Frontiers in Research and Innovation (EFRI). Ky financim mbështet përpjekjet për të studiuar mënyrën se si truri arrin të kryejë miliarda llogaritje duke përdorur aq energji sa një llambë e vetme.
Nga laboratorët tek inteligjenca artificiale
Organoidet e trurit janë struktura tredimensionale, me madhësi sa një milimetër, të krijuara nga qeliza nervore të rritura në laborator. Ekipi synon t’i organizojë neuronet në mënyrë që t’i ngjajnë korteksit të njeriut, duke krijuar një model funksional për përpunim informacioni.
Profesoresha Lesley Chow po ndërton skela biomateriale 3D për të vendosur qelizat në pozicionin e duhur, ndërsa testimet do të ekspozojnë këto “mini-tru” ndaj stimujve të thjeshtë, si imazhe ose impulse drite. Aktiviteti i qelizave do të regjistrohet në kohë reale, për të kuptuar nëse ato arrijnë të interpretojnë elemente të rëndësishme si lëvizja, shpejtësia apo drejtimi – aftësi jetike për teknologjitë e ardhshme, përfshirë makinat vetë-drejtuese.
Etika dhe dimensioni shumëdisiplinor
Studiuesit theksojnë se organoidet do të mbeten gjithmonë të vogla dhe të thjeshta për të shmangur çfarëdo afërsie me vetëdijen. Projekti është ndërthurje e neuroshkencës, bioinxhinierisë, inxhinierisë së indeve, algoritmeve kompjuterike dhe madje edhe filozofisë, duke e bërë atë një nismë unikale shumëdisiplinore.
Nëse ky eksperiment rezulton i suksesshëm, ai mund të hapë një epokë të re në zhvillimin e IA-së me efikasitet energjetik, duke transformuar jo vetëm teknologjinë, por edhe fusha të tëra të jetës moderne.