Nga Kody McKinley – Në një epokë të re gjeopolitike, lufta për ndikim po zhvendoset nga fushat e betejës drejt sallave të ftohta të qendrave të të dhënave. Sipas analistit Kody McKinley, Shtetet e Bashkuara po përdorin infrastrukturën e inteligjencës artificiale (IA) – qendra të të dhënave, cloud dhe çipa të avancuar – si një mjet strategjik për të forcuar pozicionin e tyre në Gjirin Arabik, duke e shndërruar teknologjinë në një formë moderne të shtetësisë.
Qendrat e të Dhënave si Bazat e Reja Ushtarake
Në 2024, Microsoft investoi 1.5 miliardë dollarë në G42 të Abu Dhabit, duke siguruar një vend në bord dhe garanci qeverisjeje. Ky partneritet detyroi G42 të ndërpresë lidhjet me Huawei, duke demonstruar se si Uashingtoni përdor kapitalin dhe rregullat për të aliniuar partnerët me interesat e tij të sigurisë. Ndërsa bazat ushtarake në Lindjen e Mesme mbyllen, rrjetet e qendrave të të dhënave mbështetura nga SHBA-ja po zënë vendin e tyre si pika kyçe të influencës së heshtur.
Pse Gjiri dhe Pse Tani?
Gjiri ofron energji të lirë, fonde sovrane të gatshme dhe qeveri të etura për IA për diversifikim ekonomik. Arabia Saudite lançoi Humain në maj 2025, ndërsa MGX i Abu Dhabit synon të mbledhë 50 miliardë dollarë. Kjo zonë strategjike mund të ankorojë një rrjet teknologjik amerikan, duke vendosur standarde dhe varësi përballë konkurrencës me Kinën.
Kapitali Takon Politikën
Urdhri Ekzekutiv 14110 i vitit 2024 forcoi kontrollin mbi IA-n, duke kërkuar raportim për trajnimet e huaja dhe mbrojtjen e modeleve. Megjithatë, kjo ngadalësoi partneritetet me Gjirin, duke hapur dyer për Huawei. Në 2025, administrata Trump anuloi këtë urdhër, duke favorizuar lehtësimin për aleatët dhe shtrëngimin ndaj Kinës, siç u pa me revokimin e statusit të TSMC në Nanjing më 2 shtator 2025.
Leverat dhe Rreziqet
Marrëveshjet si ajo me G42 lidhin aksesin në teknologji me kushte të rrepta, duke krijuar varësi që japin SHBA-së kontroll dhe fuqi vetoje. Megjithatë, rreziqet janë të mëdha: qendrat e të dhënave mund të bëhen pika dështimi për sulme kibernetike, ndërsa dobësia në qeverisje mund të çojë në humbje ndikimi, veçanërisht nëse IA-ja përdoret për shtypje.
Një Paketë Politikash Praktike
Për një ndikim të qëndrueshëm, Uashingtoni duhet të krijojë marrëveshje standarde me Gjirin, duke përfshirë enklava të sigurta për modelet, telemetri për çipa, klauzola rikthimi dhe auditime të të drejtave të njeriut. Kjo qasje, e kombinuar me teprim cloud dhe reagim emergjent, mund të shndërrojë IA-n në një platformë të fortë ndikimi.
Roli Strategjik dhe Përfundimi
Gjiri, me kapitalin dhe pozicionin e tij, është çelësi i një korridori teknologjik që lidh Evropën, Afrikën dhe Azinë. Suksesi i SHBA-së varet nga aftësia për të transformuar marrëveshjet tregtare në një arkitekturë strategjike elastike, duke e bërë teknologjinë një mjet të fuqishëm gjeopolitik për shekullin e ri.
Rreth Autorit: Kody McKinley, veteran i operacioneve speciale të Ushtrisë Amerikane me mbi 12 vjet shërbim, ka udhëhequr misione në Lindjen e Mesme dhe ka punuar në operacione kibernetike. Ai mban një Master në Sigurinë Kombëtare nga Universiteti Liberty dhe ka shkruar për The Cipher Brief.
