Një studim i ri ka zbuluar se koha e tepërt që fëmijët kalojnë para ekranit mund të ndikojë negativisht në performancën e tyre të hershme shkollore, veçanërisht në lexim dhe matematikë.
Sipas studimit të publikuar në revistën shkencore JAMA Network Open, fëmijët që kalojnë më shumë kohë para televizorit, videolojërave apo pajisjeve digjitale kanë tendencë të shënojnë rezultate më të dobëta akademike në vitet e para të shkollës.
Studimi përfshiu mbi 3 mijë fëmijë në Kanada
Kërkimi ka ndjekur më shumë se 3,000 fëmijë nga Ontario, Kanada, nga viti 2008 deri në vitin 2023. Prindërit raportuan për kohën që fëmijët kalonin para ekranit, ndërsa studiuesit krahasuan këto të dhëna me rezultatet e testimeve standarde në klasat e treta dhe të gjashta (rreth moshës 8 dhe 11 vjeç).
Rezultatet treguan se nivelet më të larta të ekspozimit ndaj ekranit – si televizor, kompjuter, telefona inteligjentë apo tableta – kishin lidhje me performancë më të ulët në lexim dhe matematikë. Megjithatë, nuk u gjet ndonjë lidhje e drejtpërdrejtë me aftësitë e shkrimit.
Videolojërat ndikojnë më shumë te vajzat
Vetëm 20% e prindërve raportuan se fëmijët e tyre luanin videolojëra, por studiuesit vunë re se vajzat që luanin videolojëra kishin rezultate më të dobëta në lexim dhe matematikë në krahasim me djemtë.
Ekspertët: Duhet të zhvillohen zakone të shëndetshme para ekranit
“Gjetjet nxjerrin në pah rëndësinë e ndërhyrjeve të hershme për zhvillimin e zakoneve të shëndetshme para ekranit tek fëmijët dhe familjet e tyre,” tha Dr. Catherine Birken, bashkautore e studimit dhe shkencëtare e lartë në Institutin e Kërkimeve SickKids në Toronto.
Studiuesit shtojnë se, megjithëse rezultatet janë domethënëse, lidhja mes kohës para ekranit dhe performancës akademike është vetëm asociative, jo shkakësore – që do të thotë se koha para ekranit nuk është domosdoshmërisht shkaku i rezultateve të dobëta.
OBSH: Maksimumi një orë në ditë për fëmijët 2–4 vjeç
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), fëmijët e moshës 2 deri në 4 vjeç duhet të kalojnë jo më shumë se një orë në ditë para ekranit, ndërsa për foshnjat nën një vjeç rekomandohet asnjë ekspozim.
Jo çdo kohë para ekranit është e dëmshme
Megjithatë, ekspertët theksojnë se jo çdo përdorim i ekraneve është negativ. Një raport i vitit 2025 nga një grup pune i Bashkimit Evropian tregon se fëmijët që përdorin ekranet në mënyrë të moderuar, veçanërisht në ndërveprim me prindërit, mund të përmirësojnë aftësitë gjuhësore dhe sociale.
