Dokumenti i ri i Strategjisë së Sigurisë Kombëtare i administratës Trump është një manifest politik që thekson zhvendosjen më dramatike të politikës së jashtme amerikane në dekada. Ai nuk është vetëm një dokument udhëzues – është deklaratë doktrinare, sinjal i hapur se SHBA synon të riformësojë rendin botëror sipas kushteve të saj, duke braktisur shumicën e normave të epokës pas Luftës së Dytë Botërore.
Në këtë vizion të ri:
SHBA rivendos dominimin në Hemisferën Perëndimore – Doktrina Monroe rikthehet fuqishëm
Për herë të parë në një strategji moderne, Uashingtoni shpall hapur rikthimin e Doktrinës Monroe – nocioni 200-vjeçar që thotë se asnjë fuqi tjetër nuk duhet të ketë ndikim në Amerikën Latine.
Ky është një sinjal agresiv ndaj Kinës dhe Rusisë, të cilat vitet e fundit kanë shtrirë ndikimin në rajon. SHBA ka dislokuar mbi 10 mijë trupa, një aeroplanmbajtëse dhe një flotë anijesh luftarake – masa që tregojnë se fjala “kontroll” po shndërrohet në realitet ushtarak.
Kritikët paralajmërojnë se kjo qasje ringjall hijet e ndërhyrjeve të shekullit XX në Amerikën Latine.
Indo-Paqësori: përballja me Kinën bëhet doktrinë zyrtare
Strategjia e re e ngre në nivele të reja mbështetjen për Tajvanin dhe synon që SHBA të ruajë “mbipeshën ushtarake” ndaj Kinës. Trump e pranon hapur se konflikti mbi Tajvanin është i mundshëm dhe SHBA duhet të jetë e gatshme ta fitojë.
Ky është një largim radikal nga politika e “ambiguitetit strategjik” që ka dominua për dekada.
Evropa – nga aleate kryesore në “problem civilizues”
Toni ndaj Evropës është goditësi më i fortë i dokumentit.
Administrata Trump thotë se:
-
Evropa është në rrezik “fshirjeje qytetërimi”,
-
emigracioni ka dobësuar identitetin perëndimor,
-
qeveritë evropiane “censurojnë opozitën e djathtë”,
-
disa vende të NATO-s mund të bëhen “jo-evropiane” në pak dekada.
Në thelb, Trump e sheh Evropën si të pavetëdijshme për rrezikun rus, të dobët politikisht dhe të ngecur në burokraci.
Për herë të parë që prej viteve ’40, një dokument amerikan e pozicionon Evropën jo si shtyllë, por si barrë.
Ukraina: prioritari është mbyllja e shpejtë e konfliktit
Trump sugjeron se SHBA do të shtyjë drejt një marrëveshjeje të shpejtë për Ukrainën, e cila do të restaurojë “stabilitetin strategjik” me Rusinë. Kjo rezonon me qëndrimet e tij të mëhershme, ku shpesh ka shprehur simpati për Putinin.
Evropa e sheh këtë sinjal me alarm: mund të jetë preludi i një marrëveshjeje që favorizon Moskën.
Një rend i ri global me hierarki të qartë
Sipas analistëve, tri rajone dalin shumë qartë nga dokumenti:
Fituesit:
-
Hemisfera Perëndimore
-
Indo-Paqësori
Humbësit:
-
Evropa
Të paqartët:
-
Lindja e Mesme
-
Afrika
Uashingtoni po investon aty ku sheh mundësi për dominim të pastër, jo për partneritete të barabarta.
Çfarë do të thotë kjo për botën?
-
NATO përballet me momentin më të paqartë që nga themelimi.
-
Evropa duhet të përgatitet për një epokë ku SHBA nuk është garantuese automatike e sigurisë.
-
Kina dhe SHBA hyjnë në fazën më të rrezikshme të konkurrencës strategjike.
-
Amerika Latine po kthehet në fushëbetejën e re gjeopolitike.
-
Rusia përfiton indirekt nga rishikimi amerikan i aleancave.
Në thelb, Trump po e tërheq vijën e re të rregullave globale – një realitet ku fuqia, jo diplomacia, vendos.
