Presidenti Donald Trump po shtyn përpara një plan të ri për ta vendosur Grenlandën nën një status të veçantë në sferën e ndikimit amerikan, duke e konsideruar ishullin si një pikë kyçe strategjike për interesat ushtarake dhe ekonomike të SHBA-së në Arktik.
Sipas një raporti të agjencisë Reuters, administrata e Trump po shqyrton një model bashkëpunimi të ngjashëm me marrëveshjet që SHBA ka me disa shtete ishullore të Paqësorit, duke i ofruar Grenlandës lehtësime doganore, mbrojtje ushtarake dhe prani të përhershme të forcave amerikane.
Tre burime për CNN konfirmojnë se është propozuar ndryshimi i komandës që mbikëqyr interesat e sigurisë në Grenlandë, duke kaluar nga Komanda Evropiane e SHBA-së (EUCOM) në Komandën Veriore (NORTHCOM), që është përgjegjëse për territorin amerikan dhe kufirin jugor. Ky veprim do të theksonte edhe më shumë interesin e drejtpërdrejtë të SHBA për Grenlandën si pjesë e kontinentit të Amerikës së Veriut, pavarësisht se politikisht ajo i përket Mbretërisë së Danimarkës.
Trump ka qenë hapur për dëshirën për të integruar Grenlandën në SHBA, që para marrjes së detyrës në 2016, madje nuk ka përjashtuar përdorimin e forcës ushtarake për ta realizuar një gjë të tillë. “Grenlanda është shumë e rëndësishme për sigurinë tonë kombëtare,” është shprehur ai, duke theksuar rritjen e pranisë kineze dhe ruse në Arktik.
Grenlanda, e cila ka rreth 57 mijë banorë, është e pasur me minerale të rralla dhe burime natyrore, përfshirë 25 nga 35 mineralet që Komisioni Evropian i cilëson si “kritike”.
Megjithatë, katër nga pesë partitë politike në parlamentin e Grenlandës kanë refuzuar presionin amerikan, pak para vizitës së zëvendëspresidentit amerikan J.D. Vance në bazat ushtarake amerikane në këtë territor.
Ndërkohë, autoritetet daneze kanë shprehur shqetësim, duke paralajmëruar se një zhvendosje e tillë simbolike nënkomandimi mund të çojë në perceptimin se Grenlanda po largohet nga sovraniteti danez.
Një zyrtar amerikan tha për CNN se prania ekzistuese e bazës ushtarake amerikane në Grenlandë shpesh anashkalohet nga Komanda Evropiane për shkak të largësisë, ndërsa për NORTHCOM, ishulli përfaqëson një pikë strategjike për mbrojtjen nga kërcënimet e mundshme në veri.
Një dokument i pa klasifikuar i shërbimeve inteligjente të SHBA e përmend Grenlandën katër herë, duke e cilësuar atë si një fushë të re konkurrimi mes SHBA-së, Rusisë dhe Kinës në Arktik.
Nëse plani i Trump përparon, ai mund të sjellë një ndryshim rrënjësor në pozicionin gjeopolitik të Grenlandës, me pasoja të mëdha për balancën e fuqisë në veri të Atlantikut dhe kontrollin mbi burimet natyrore të Arktikut.
