Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ka shpallur konceptin e ri të mbrojtjes kombëtare ajrore të quajtur “Kupola e Artë” – një sistem kundërraketor shumështresor, me teknologji tokësore dhe hapësinore, i cili synon të vendosë armë në orbitë për herë të parë në historinë amerikane.
Duke folur nga Zyra Ovale të martën, Trump deklaroi se pret që sistemi të funksionojë plotësisht para përfundimit të mandatit të tij në vitin 2029, duke përfshirë edhe kapacitetin për të ndalur raketa të lëshuara nga hapësira.
Një sistem i paprecedent për mbrojtje kombëtare
Sipas Pentagonit, “Kupola e Artë” do të përfshijë një kombinim të satelitëve, sensorëve dhe raketave kundërajrore të vendosura në tokë dhe hapësirë, që do të jenë në gjendje të përgjigjen ndaj kërcënimeve në katër faza të një sulmi me raketa:
-
Parandalim para lëshimit
-
Ndërhyrje në fazën fillestare të fluturimit
-
Ndalim gjatë fluturimit në atmosferë
-
Neutralizim në fazën përfundimtare para goditjes
Për mbikëqyrjen e programit është emëruar gjenerali Michael Guetlein, zëvendësshef i operacioneve hapësinore, ndërsa koordinimi strategjik mbetet nën udhëheqjen e Pentagonit dhe Komandës Veriore të SHBA-së.
Kosto marramendëse dhe opsione të diskutueshme
Vlera e projektit është parashikuar në 175 miliardë dollarë, por sipas Zyrës së Buxhetit të Kongresit, vetëm komponentët hapësinorë mund të kushtojnë deri në 542 miliardë dollarë gjatë 20 viteve të ardhshme. Trump ka kërkuar një financim fillestar prej 25 miliardë dollarësh, të përfshirë në projektligjin e tij për uljen e taksave.
Zyrtarë të Pentagonit kanë përgatitur tre opsione për zbatimin e sistemit – me kosto të mesme, të lartë dhe “jashtëzakonisht të lartë” – që ndryshojnë në varësi të numrit të satelitëve, sensorëve dhe raketave hapësinore të përfshira.
Reagime ndërkombëtare dhe shqetësime për përshkallëzim
Programi ka ngjallur reagime të forta ndërkombëtare. Në një deklaratë të përbashkët, Kina dhe Rusia e kanë cilësuar “Kupolën e Artë” si një kërcënim destabilizues, që “rrezikon të shndërrojë hapësirën e jashtme në një fushë të konfrontimeve të armatosura”.
Trump, ndërkohë, konfirmoi se nuk ka diskutuar ende me presidentin rus Vladimir Putin për këtë iniciativë, por tha se “do ta bëjë në kohën e duhur”.
Në fazën konceptuale – por me ambicie të larta
Sipas sekretarit të ri të Forcave Ajrore, Troy Meink, projekti ndodhet ende në fazën konceptuale, me shumë nga elementët e tij që po zhvillohen. Komanda Veriore e SHBA-së dhe Pentagon janë ende duke hartuar dokumentin fillestar të kapaciteteve, që do të përcaktojë rolin dhe objektivat e sistemit.
Ndërsa SHBA ka aktualisht një sërë sistemesh ekzistuese për mbrojtje nga raketat – si bateritë Patriot dhe satelitët zbulues në orbitë – një pjesë e tyre do të integrohet në konceptin e Kupolës së Artë, që përbën një evolucion të madh në mbrojtjen hapësinore të vendit.
