Përpjekjet e Donald Trump për të ndërmjetësuar një marrëveshje paqeje mes Ukrainës dhe Rusisë po vazhdojnë, por pa përparim thelbësor në çështjet kyçe. Edhe pse pas takimit në Mar-a-Lago Trump dhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky deklaruan se pajtohen në “90–95 për qind”, temat më të ndjeshme – fati i Donbasit dhe garancitë e sigurisë për Kievin – mbeten ende të pazgjidhura.
Takimi nxori në pah një lojë të fortë diplomatike, ku si Moska ashtu edhe Kievi po përpiqen ta tërheqin Trumpin në anën e tyre. Presidenti amerikan u shfaq më i butë ndaj Zelenskyt, duke e quajtur publikisht “një njeri të guximshëm”, por paralelisht zhvilloi edhe një bisedë të gjatë me Vladimir Putinin, të cilën Kremlini u përpoq ta paraqiste si një afrim mes Moskës dhe Uashingtonit.
Sipas interpretimit rus, Zelensky duhet të marrë një “vendim të shpejtë” për Donbasin, që në praktikë nënkupton tërheqjen e ushtrisë ukrainase nga zonat ende nën kontrollin e saj. Trump, megjithatë, e zbuti këtë narrativë, duke theksuar se “nuk ka afate” dhe se negociatat janë “shumë komplekse” për ultimatume të shpejta.
Ky qëndrim i jep Zelenskyt një avantazh të përkohshëm: negociata pa presion të drejtpërdrejtë dhe pa detyrime të menjëhershme territoriale. Megjithatë, diplomatët evropianë vlerësojnë se Trump beson se ka identifikuar një rrugë kompromisi: Rusia mund të kërkojë kontroll të plotë mbi Donbasin, por në këmbim të pranimit të garancive të sigurisë për Ukrainën nga SHBA-ja dhe Evropa.
Pikërisht këtu hyn në lojë roli i evropianëve. Për herë të parë, Trump i vlerësoi hapur aleatët evropianë, duke përmendur punën e tyre për hartimin e një arkitekture sigurie për Ukrainën. Dy opsione janë në tryezë:
-
Vendosja e një force evropiane ndërhyrëse, e udhëhequr nga Franca dhe Britania e Madhe, pas një armëpushimi;
-
Zgjerimi i Nenit 5 të NATO-s për Ukrainën, sipas një propozimi italian.
Trump, megjithatë, e sheh rolin e SHBA-së më të kufizuar, duke përjashtuar dërgimin e trupave amerikane dhe duke ia lënë barrën kryesore evropianëve.
Për Zelenskyn, kjo mbetet e pamjaftueshme. Ai kërkon një mekanizëm real pengues dhe po përpiqet të tërheqë SHBA-në përmes stimujve ekonomikë, si përfshirja e kompanive amerikane në rindërtimin e Ukrainës dhe shfrytëzimin e burimeve minerale.
Një takim i ri mes Trumpit, Zelenskyt dhe liderëve evropianë pritet të mbahet në Uashington në fillim të janarit, ndërsa kontaktet me Moskën do të vazhdojnë paralelisht. Përfundimi mbetet i paqartë, por një gjë është e sigurt: paqartësia rreth Donbasit dhe sigurisë së Ukrainës vazhdon të jetë pengesa kryesore drejt paqes.
