Autore: Mariya Y. Omelicheva
“Batalioni Nevsky po rekruton vullnetarë.” Ky njoftim u shfaq në mediat sociale ruse gjatë verës së vitit 2025, dhe nuk është një rast i izoluar. Zëvendësoni “Nevsky” me “Ujqërit”, “Shën Gjergjit” ose ndonjë nga dhjetëra formacione të ngjashme, dhe del në pah një model i qartë: Rusia po mbështetet gjithnjë e më shumë te forcat e parregullta për të ushqyer luftën e saj në Ukrainë.
Përdorimi i këtyre njësive ka transformuar ushtrinë ruse në një makinë hibride lufte. Të institucionalizuara nën kontrollin e shtetit dhe të vendosura në shkallë të gjerë, ato përbëjnë deri në 40% të forcave të komanduara nga Rusia në frontin ukrainas. Të ngarkuara shpesh me misionet më të rrezikshme dhe politikisht të ndjeshme, këto forca hije i ofrojnë Moskës një mjet fleksibël për luftë të mohueshme dhe mobilizim të fshehtë. Megjithëse zgjerojnë fuqinë punëtore pa nxitur reagime të brendshme, ato dëmtojnë profesionalizmin e forcave të rregullta, duke krijuar dobësi në aftësitë e armëve të kombinuara. Edhe pas përfundimit të luftimeve, këto formacione do të turbullojnë kufijtë mes luftës dhe paqes.
Politikëbërësit dhe planifikuesit e mbrojtjes në SHBA duhet t’i konsiderojnë këto forca si një komponent thelbësor të kapacitetit ushtarak rus, që ndërlikon strategjitë perëndimore të parandalimit, vlerësimet e inteligjencës dhe kornizat ligjore. Kjo kërkon përshtatjen e vlerësimeve të kërcënimeve, qëndrimit të forcave dhe koordinimit ndëragjencor për të adresuar kërcënimet e këtyre njësive. Politikëbërësit duhet të përgatiten për skenarë pasluftës, ku këto njësi mund të vendosen jashtë vendit si “vullnetarë” dhe të ushtrojnë presion diplomatik e ekonomik ndaj vendeve pritëse për të penguar mbështetjen e tyre. Në negociatat për paqe të administratës Trump me Rusinë, identifikimi, çarmatosja dhe çmobilizimi i këtyre formacioneve duhet të jenë kushte kryesore të armëpushimit.
Çfarë janë forcat e parregullta të Rusisë?
Forcat e parregullta ruse në Ukrainë janë të larmishme dhe fluide, duke përfshirë kompani ushtarake private si Wagner (tani i fragmentuar) dhe Redut, i kontrolluar nga shteti, batalione vullnetare rajonale si Alga dhe Timer i Tatarstanit, paraushtarakë të ekstremit të djathtë si Rusich, njësi sulmi penal si Storm-Z dhe Rezerva e Ushtrisë Luftarake e Ministrisë së Mbrojtjes. Shumica veprojnë nën mbikëqyrjen e Ministrisë së Mbrojtjes ose inteligjencës ushtarake, me personel të angazhuar përmes kontratave civile afatshkurtra, duke krijuar një zonë gri ligjore mes luftëtarëve formalë dhe joformalë.
Ky ekosistem buron nga ndërhyrjet e mëparshme ruse në Çeçeni, Gjeorgji dhe Donbas, ku operativë të fshehtë dhe milici bashkëpunonin me forcat e rregullta. Gjatë Luftës së Dytë Çeçene (1999–2009), Rusia krijoi paraushtarakë vendas për të shtypur kryengritjen, duke i mundësuar Kremlinit të dobësonte rezistencën. Në Gjeorgji (2008), milicitë e Osetisë së Jugut dhe Abhazisë, të armatosura nga Rusia, mbështetën ushtrinë e saj. Përpara pushtimit të Ukrainës, forcat e ndërmjetme, përfshirë mercenarët e Wagner dhe “Milicitë Popullore” të Donbasit, destabilizuan Ukrainën.
Redut dhe Wagner u zhvilluan nga një qendër trajnimi antiterroriste e themeluar në 1998 nga veteranët çeçenë dhe ish-spetsnaz. Redut u bë një platformë mercenare e lidhur me inteligjencën ushtarake pas 2008, por u tejkalua nga Wagner, i cili kreu operacione në Ukrainë, Siri dhe Afrikë deri në rebelimin e Yevgeny Prigozhin në 2023, që çoi në fragmentimin e tij dhe kalimin e disa komandantëve te Redut.
Pas krizës së mobilizimit të 2022, Kremlini intensifikoi rekrutimin e parregullt. Redut u zgjerua në një rrjet me mbi 20 formacione, përfshirë veteranë, të dënuar, punëtorë migrantë dhe milici rajonale, të vendosura në Donetsk, Luhansk, Kharkiv, Kherson dhe Zaporizhzhia. Deri në vjeshtën e 2022, 30–50 rajone ruse krijuan batalione vullnetare, të financuara nga buxhete lokale, donatorë privatë dhe sponsorë politikë. Me trajnim dhe pajisje të dobëta, ato shërbejnë si këmbësori e vijës së parë me viktima të larta.
Sistemi Rezervë i Ushtrisë Luftarake, i themeluar në 2015, përthithi milici, formacione kozake dhe kompani private ushtarake. Këto njësi, megjithëse të lidhura me Ministrinë e Mbrojtjes, operojnë me logjistikë dhe zinxhirë komande të mbivendosur. Për shembull, Konvoy, milicia private e Sergey Aksyonov në Krime, funksionon si njësi private dhe formale e Rezervës, duke krijuar zinxhirë paralelë komande. Në rajonet kufitare si Kursk dhe Belgorod, njësitë BARS veprojnë si mbrojtje territoriale dhe mbështetje ekspeditash, duke ndërlikuar logjistikën dhe raportimin.
Oligarkët, ndërmarrjet shtetërore dhe deputetët rusë sponsorizojnë njësi luftarake, ndërsa formacione ultranacionaliste si Rusich përdorin mediat sociale, kriptomonedhat dhe rrjetet kriminale për fonde. Rusich, një grup fashist me vullnetarë rusë dhe evropianë, fokusohet në sabotim dhe zbulim, duke ruajtur autonomi relative.
Shkalla dhe Struktura e Ushtrisë së Parregullt
Raportimet shpesh nuk dallojnë forcat e rregullta nga ato të parregullta, por vlerësimet tregojnë se këto të fundit përbëjnë një të tretën deri në gjysmën e forcave tokësore ruse në Ukrainë. Redut ka mbi 25,000 luftëtarë në 27 batalione. Çeçenia vlerësohet të ketë 19,000 vullnetarë, me 10,000–15,000 të tjerë nga rajone të tjera në 2022. Inteligjenca ukrainase raporton 140,000–180,000 të dënuar të mobilizuar deri në janar 2025. Rezerva e Ushtrisë Luftarake numëron rreth 40,000 në mesin e 2025, sipas Institutit për Studimin e Luftës. Mes 2023 dhe 2024, Moska rekrutoi mbi 1,500 mercenarë të huaj nga 48 vende, kryesisht nga Nepali (603 rekrutë), Azia Qendrore dhe Kina.
Ushtria ruse aktive në Ukrainë llogaritet në 580,000–700,000 trupa, me 620,000 në pranverën e 2025, ku forcat e parregullta përbëjnë rreth 39.25%. Në 2023, Redut dhe Unioni i Vullnetarëve të Donbasit krijuan “Korpusin e Vullnetarëve Rus” në Mariupol, i cili evoluoi në Dobrokor në 2025, një mekanizëm shtetëror për rekrutimin e vullnetarëve. Dobrokor ofron bonuse regjistrimi nga 6,300 deri në 20,400 dollarë, por këta rekrutë shpesh vendosen në role të rrezikshme pa mbrojtjet e ushtarëve të rregullt. Strukturat e tyre komanduese janë të fragmentuara, duke u përgjigjur ndaj inteligjencës ushtarake, guvernatorëve rajonalë ose komandantëve të fushës, me probleme të shpeshta logjistike dhe pagesash.
Formacionet ultranacionaliste si Rusich veprojnë me autonomi, duke ndjekur axhenda ideologjike. Rusich, me vizionin e tij etno-sllav, përqafon dhunën si mjet pastrimi, duke ushqyer mizori ndaj të burgosurve dhe civilëve ukrainas, çka ka krijuar tensione me autoritetet ruse.
Implikimet Strategjike dhe Operacionale
Forcat e parregullta janë një shtyllë qendrore e makinës luftarake të Moskës, por të papërshtatshme për luftime manovruese pa mbështetjen e forcave të rregullta. Ato mundësojnë luftë rraskapitëse, duke thithur humbjet në sektorë me rrezik të lartë dhe duke minimizuar reagimet e brendshme. Viktimat e tyre rrallë raportohen, duke zbehur ndërgjegjësimin publik për koston njerëzore. Kjo forcë fleksibile forcon kapacitetin operacional pa mobilizim të gjerë, i cili, siç tregoi 2022, shkaktoi reagime dhe emigrim masiv.
Nëse lufta përfundon, këto struktura mund të vazhdojnë si forca sigurie informale në territoret e pushtuara, duke shtypur mospajtimin ose duke kryer sabotime si aktorë autonomë. Të trajnuar në sulme urbane dhe luftë me dronë, ata mund të ridrejtohen në konflikte globale hibride, si në Siri ose Afrikë.
Megjithatë, ky model ka dobësi. Trajnimi i kufizuar dhe mungesa e verifikimeve mjekësore dobësojnë profesionalizmin e ushtrisë ruse. Besnikëritë kontradiktore dhe zinxhirët e mbivendosur të komandës krijojnë fërkime dhe prishje logjistike. Kryengritja e Wagner ilustroi rrezikun e këtyre forcave si kërcënim i brendshëm.
Ushtria e parregullt ruse, produkt i një sistemi autoritar dhe rrjeteve të patronazhit, është një shtyllë e projeksionit të fuqisë së Moskës, por jo zëvendësuese e forcave konvencionale. Ajo tregon si shtetet mund të përdorin aktorë gjysmë-formalë dhe platforma dixhitale për konflikte të zgjatura, duke operuar në hapësirën gri mes luftës dhe paqes.
Mariya Y. Omelicheva, Ph.D., është profesoreshë e strategjisë në Universitetin Kombëtar të Mbrojtjes. Ajo është një autoritet në politikën e jashtme dhe sigurinë ruse, sigurinë rajonale të Euroazisë dhe lidhjet krim-terror. Opinioni i shprehur këtu është i saj dhe nuk përfaqëson politikën zyrtare të qeverisë amerikane, Departamentit të Mbrojtjes ose Universitetit Kombëtar të Mbrojtjes.
