Dy varre megalitike të zbuluara së fundmi në Poloni po tronditin botën akademike dhe arkeologët, duke nxjerrë në pah një nga gjetjet më të rëndësishme të dekadave të fundit në Evropën Qendrore. Zbulimi u bë në Parkun e Peizazhit “Chlapowski” në fshatin Wyskoć, ku studiuesit nga Universiteti Adam Mickiewicz në Poznań zbuluan dy struktura gjigande me formë trapezoidale, të cilat i përshkruajnë si “piramidat polake”.
Këto monumente përfaqësojnë varre ceremoniale të ndërtuara nga kultura neolitike Funnelbeaker, që datojnë rreth 5,500 vjet më parë, në mijëvjeçarin e 4-të para erës sonë. Me përmasa të mëdha – 656 metra gjatësi dhe deri në 13 metra lartësi – ato konsiderohen ndër strukturat prehistorike më të mëdha të zbuluara ndonjëherë në Poloni.
Monumente të rralla me domethënie të thellë
Ky zbulim ka rëndësi të jashtëzakonshme, pasi vetëm dy grupe të tjera varresh të këtij lloji janë zbuluar në Poloni që nga vitet 1930, duke e bërë këtë gjetje një ndër më të rrallat në gati një shekull. Për më tepër, struktura të tilla janë dëshmi të organizimit kompleks social dhe njohurive të avancuara të ndërtimit dhe astronomisë në Epokën e Gurit.
Sipas raportimeve të Archaeology News, ndërtuesit e këtyre monumenteve përdorën gurë masivë deri në 10 tonë, të transportuar me fuqi njerëzore dhe slitë druri. Forma dhe orientimi i monumenteve – me pjesën e gjerë në lindje dhe ngushtim drejt perëndimit – sugjerojnë një kuptim të thellë të simbolikës hapësinore dhe orientimit astronomik.
Kush u varros në këto “piramida”?
Sipas Arthur Golis, përfaqësues i Komplekseve të Parqeve Peizazhore të rajonit Wielkopolska, këto varre përdoreshin për figura kyçe të komunitetit si udhëheqës, priftërinj apo shamanë. Edhe pse kultura Funnelbeaker ishte në thelb egalitare, çdo brez ndërtonte një varr monumental për një anëtar të dalluar.
Ndërsa pritet që varret të përmbajnë skelete të vendosura në pozicion horizontal me këmbët nga lindja, arkeologët nuk kanë gjetur ende mbetje njerëzore. Megjithatë, ata presin të zbulojnë objekte varrimi si sëpata guri, qeramikë dhe enë balte – ndonjëherë edhe të përdorura për substanca si opiumi.
Gërmimet sapo kanë nisur – priten zbulime të tjera
Nga pesë lokalitete të identifikuara, dy në rajonin Kuyavian kanë rezultuar me varre të zbuluara. Deri më tani, është hetuar vetëm njëra prej tyre dhe gërmimet do të vazhdojnë në muajt në vijim. Studiuesit janë optimistë për zbulime të reja që do të hedhin më shumë dritë mbi kulturën neolitike Funnelbeaker, një prej shoqërive më të hershme bujqësore në Evropë.
“Këto struktura janë dëshmi se përparimi nuk ndjek gjithmonë një vijë të drejtë historike. Shpesh, civilizime të lashta kanë qenë shumë më të përparuara nga sa kemi menduar deri më sot,” përfundon raportimi i Archaeology News.
Ky zbulim jo vetëm që shton një faqe të re në historinë arkeologjike të Evropës, por gjithashtu na rikujton se e kaluara jonë është ende plot sekrete që presin të dalin në dritë.
